Κόπωσις ,έντασις, ψυχική ταραχή

Αγαπητέ Άψινθε

        Απορώ καμιά φορά μήπως νομίζης ότι έχεις σταλή στον κόσμο για να διασκεδάζης.  Αυτό το συμπεραίνω όχι δυστυχώς από την ανεπαρκή έκθεσί σου, αλλά από την Αστυνομία του Άδου ότι η συμπεριφορά του «ασθενούς» σου κατά την πρώτη αεροπορική επιδρομή ήταν χειρίστη.   Ήταν πολύ ταραγμένος, ενόμιζε τον εαυτό του πολύ δειλό και ως εκ τούτου δεν ησθάνετο υπερήφανος.  Εν τούτοις, έχει κάμει παν ότι  απαιτούσε το καθήκον του και ίσως λίγο περισσότερο.   Εναντίον αυτής της  συμφοράς δεν μπορείς να φέρης τίποτε «εις πίστωσίν σου» παρά μια έκρηξι θυμού όταν ένας σκύλος  ώρμησε πάνω του, κάποια κατάχρησι καπνίσματος και ότι ξέχασε  κάποια προσευχή.   Γιατί μου κλαψουρίζεις γι αυτές τις δυσκολίες;  Εάν βασιζόσουνα πάνω στην ιδέα   της «δικαιοσύνης» του Εχθρού, εάν είχες υπόψη σου ότι οι ευκαιρίες σου και οι προθέσεις σου θα γραφόντουσαν στο λογαριασμό σου, τότε δεν είμαι βέβαιος ότι δεν θα σε βάραινε η κατηγορία ότι είσαι αιρετικός.  Οπωσδήποτε γρήγορα θα ανακαλύψης ότι η δικαιοσύνη της Κολάσεως είναι καθαρά ρεαλιστική και αποβλέπει μόνο σε αποτελέσματα.  Φέρε μας στις πλάτες σου τροφή, για να μη γίνης τροφή εσύ ο ίδιος.

        Το μόνο εποικοδομητικό στοχείο της επιστολής είναι εκεί που γράφεις ότι περιμένεις ακόμη καλά αποτελέσματα από την κούρασι του «ασθενούς» σου.  Αυτό είναι πολύ καλό.  Αλλ’ αυτός δεν θα πέση στα χέρια σου.  Η κούρασι μπορεί να φέρη υπερβολική πραότητα και ησυχία του πνεύματος και ακόμη κάτι σαν ενόρασι.  Εάν  έχης ιδεί συχνά ανθρώπους να έχουν πέση στο θυμό, στην κακεντρέχεια, ή στην ανυπομονησία, αυτό συμβαίνει διότι  οι άνθρωποι αυτοί ήταν επιρρεπείς στο να παραφέρονται.  Το οξύμωρο είναι ότι ο μέτριος κόπος είναι η καλύτερη μόλυνσις για να γίνη ο άνθρωπος δύστροπος, παρά η τελεία εξάντλησις.   Αυτό εξαρτάται εν μέρει από φυσικά  αίτια, αλλά εν μέρει και από κάτι άλλο.  Ο κόπος μόνος δεν δημιουργεί το θυμό, αλλά τον δημιουργούν οι απροσδόκητες απαιτήσεις ενός ανθρώπου κουρασμένου ήδη.   Ο,τιδήποτε περιμένουν οι άνθρωποι, φθάνουν  γρήγορα στη σκέψι ότι έχουν δικαίωμα πάνω σ’ αυτό.  Μια παραμικρή δυσαρέσκεια μπορεί – με λίγη δική μας επιδεξιότητα – να θεωρηθή αδικία.  Συμβαίνει, όταν οι άνθρωποι παραδεχθούν ότι δεν χωρεί θεραπεία  και απελπισθούν για βοήθεια,  και δεν βλέπουν την μετά μισή ώρα κατάστασι, να έρχωνται οι κίνδυνοι μιας ταπεινής και ήπιας κοπώσεως.  Για να βγάλης τα καλύτερα αποτελέσματα από την  κόπωσι του «ασθενούς» σου,  λοιπόν, πρέπει να τον τρέφης  με ψεύτικες ελπίδες.  Βάλε μέσα στο μυαλό του αληθοφανείς λόγους για να πιστέψη ότι η αεροπορική επιδρομή δεν θα επαναληφθή.  Παρηγόρησέ τον με την σκέψι πόσο θα χαρή το κρεββάτι του την επόμενη νύχτα.  Μεγαλοποίησε την κόπωσί  του με τον να τον κάμης να πιστέψη ότι θα περάση γρηγορώτερα.  Διότι οι άνθρωποι συνήθως αισθάνονται ότι δεν αντέχουν μια έντασι περισσότερο από την στιγμή που τελειώνει, ή νομίζουν ότι τελείωσε. Στο ζήτημα αυτό, όπως και στο πρόβλημα της δειλίας, εκείνο που πρέπει να αποφεύγης είναι η πλήρης εμπιστοσύνη.  Ότι και να βεβαιώνη μπροστά στους άλλους, άφησέ του  την εσωτερική απόφασι να μην υποφέρη ο,τιδήποτε του έρθη, παρά να το υποφέρη «για μια λογική περίοδο» και άφησε τη «λογική περίοδο» να υφίσταται πιο λίγο  απ΄όσο θα κρατήση η πιθανή δοκιμασία.  Δεν είναι ανάγκη η προθεσμία αυτή να είναι πολύ σύντομη.  Κατά την διάρκεια των επιθέσεων εναντίον της υπομονής, της αγνότητος και του ψυχικού σθένους, το παιχνίδι είναι να κάνης τον άνθρωπο να υποκύπτη (αν του ήταν γνωστό αυτό), τη στιγμή ακριβώς που η ανακούφισις φαίνεται στον ορίζοντα.

        Δεν ξέρω εάν θα συναντήση τη μνηστή του στην κατάστασι αυτή της εντάσεως ή όχι.  Εάν συμβή αυτό, κάμε μεγάλη χρήσι του γεγονότος ότι υπό κάποια έποψι η κόπωσις κάνει τις γυναίκες πιο πολύλογες και τους άνδρες σιωπηλούς. Μεγάλη μυστική εχθροπάθεια, ακόμη και μεταξύ ερωτευμένων ,μπορεί να προέλθη απ’ αυτό.

       Πιθανόν οι σκηνές που είναι μάρτυς τώρα, δεν σε εφοδιάζουν με υλικό για μια διανοητική επίθεσι εναντίον της πιστώσεώς του.  Οι προηγούμενες αποτυχίες σου, σε έχουν στερήσει απ’ αυτή τη δύναμη.  Αλλά μένει ένα είδος επιθέσεως με το οποίο μπορείς ήσυχα να προσβάλης την ευαισθησία του.  Αυτό είναι, να τον κάμης να αισθανθή όταν για πρώτη φορά ιδή τα ανθρώπινα υπολείμματα κολλημένα στον τοίχο : «αυτό είναι πράγματι η ζωή», και ότι όλη του η θρησκευτικότης δεν ήταν παρά μια φαντασία. Σημείωσε ότι έχομε τυλίξει τους ανθρώπους  τους ανθρώπους σε μια ομίχλη γύρω από τη λέξι : «Πραγματικό».  Π.χ. μιλάνε για μεγάλη πνευματική εμπειρία, έτσι : «Όλο αυτό που συνέβη πραγματικά δεν είναι τίποτε άλλο παρά ότι ακούσατε λίγη μουσική μέσα σ’ ένα φωτισμένο σπίτι». Εδώ η λέξις «πραγματικά» σημαίνει τα γυμνά φυσικά γεγονότα, δηλ. τα εξωτερικά του φαινομένου, χωρίς τα στοιχεία της πείρας.  Εξ άλλου,  μπορούν να πούν, έτσι «Είναι πολύ ωραίο να συζητάτε γι’ αυτές τις βουτιές από ψηλά, ενώ εμείς καθόμαστε στις πολυθρόνες, αλλά περιμένομε να ιδούμε τι είναι «στην πραγματικότητα» όταν ανεβούμε εκεί ψηλά».  Εδώ το πραγματικό χρησιμοποιείται με την αντίθετη έννοια του εννοείν, όχι τα φυσικά φαινόμενα (τα οποία γνωρίζουν ήδη, αφού  συζητούν γι’ αυτά στις πολυθρόνες τους), αλλά για να φανερώσουν την απήχησί τους στη συνείδησι του ανθρώπου.  Και οι δύο εφαρμογές  της λέξεως «πραγματικό» να μπορή να βρή θέσι, τώρα στη μια πλευρά του λογαριασμού και άλλοτε στην άλλη, όπως μας συμφέρει.  Ο  γενικός κανόνας που έχομε σταθερά ιδρύσει είναι ότι για όλες τις πείρες που μπορούν να κάμουν τους ανθρώπους πιο ευτυχείς ή πιο καλούς, μόνον τα φυσικά γεγονότα είναι «πραγματικά», ενώ τα πνευματικά στοιχεία είναι «υποκειμενικά».  Σε όλες τις εμπειρίες οι οποίες μπορούν να τους αποθαρρύνουν ή να τους διαφθείρουν, τα πνευματικά στοιχεία  είναι η πρωτεύουσα πραγματικότης,  και το να το αγνούν οι άνθρωποι, ισοδυναμεί με  στρουθοκμηλισμό.  Έτσι σε μια γέννησι,  το αίμα   και ο πόνος είναι τα «Πραγματικά», η δε χαρά είναι απλώς μια υποκειμενική άποψις.  Στο θάνατο, η φρίκη και η ασχήμια φανερώνουν τι σημαίνει «πραγματικώς» θάνατος.  Η μισητότης ενός μισουμένου προσώπου είναι «Πραγματικό» - στο μίσος βλέπεις τους ανθρώπους όπως είναι, χωρίς να απατάσαι.  Αλλά η ερασμιότης ενός αγαπωμένου προσώπου είναι μια υποκειμενική ομίχλη, που κρίβει μια καρδιά «πραγματική» δοσμένη στις σαρκικές ορέξεις και τις οικονομικές σχέσεις.  Οι πόλεμοι και η φτώχεια είναι «πράγματι» φρικώδη.  Η ειρήνη και η αφθονία είναι απλά φυσικά γεγονότα για τα οποία οι άνθρωποι συμβαίνει να έχουν κάποια αισθήματα.  Οι άνθρωποι κατηγορούν πάντοτε αλλήλους ότι θέλουν «και την πίττα ολόκληρη και τον εαυτό τους χορτάτο» αλλά χάρις στους δικούς μας κόπους, οι άνθρωποι βρίσκονται συχνότερα στην θέσι να πληρώσουν την πίττα και να μη την φάνε.  Ο ασθενής σου, αν τον μεταχειρισθής ιδιαιτέρως, δεν θα έχη δυσκολία να θεωρή την ψυχική ταραχή του, όταν αντικρύζη τα ανθρώπινα εντόσθια, σαν αποκάλυψι της Πραγματικότητος, αλλά  και το αίσθημα εκείνο  που δοκιμάζει  μπροστά σε ευτυχισμένα παιδιά, ή σ’ έναν ωραίο καιρό, σαν ένα αίσθημα καθαρά υποκειμενικό.

                                                                              Ο στοργικός σου θείος

                                                                                     ΤΥΛΙΧΤΗΣ

  C.S. Lewis,ΚΑΘΗΓΗΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΤΟΥ ΚΑΙΜΠΡΙΤΖ,ΤΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ,εκδ. Πουρναρά Α’ έκδοση 1974. Ανατύπωση 1993,2006 - C.S.Lewis, The screwtape Letters and Screwtape propose a toast, COLLINS ENGLAND