. . . έρχη χαρίσασθαι την ελευθερίαν, την ζωήν και λύτρωσιν,
                                    . . . τοίς προσκυνούσί σου τα σωτήρια Γενέθλια . . .

                                (από τον Εσπερινό της Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως)

. . .  Δεν είσαι μενονωμένος και χωρισμένος από τούς άλλους και τα άλλα.  Δεν κλείνεσαι στη φυλακή του χώρου.  Δεν ασφυκτιάς στην καταδίκη του χρόνου.  Η ζωή σου δεν  είναι ένα ποτήρι νερό πού αν το πιής μένεις το ίδιο διψασμένος όπως πρίν. και άν δεν το πιής θα σαπίση μπροστά στα μάτια σου.  Δέν είσαι ένα τμήμα μηχανικό ενός απέραντου σύμπατος, ούτε άτομο μέσα σε ανώνυμο πλήθος.  Ο Αρχηγός της ζωής σύντριψε τα κλείθρα του μηχανικώς υπάρχειν.
       Είσαι οργανικό μέλος ενός θεανθρώπινου μυστηρίου.  Έχεις μιά διακονία συγκεκριμένη, μικρή, ελάχιστη, που σε κάνει κοινωνό του όλου.  Μέσα στο είναι, το χαρακτήρα σου, ανακεφαλαιώνεται και ενεργείται το μυστήριο της ζωής.  Είσαι εικόνα του Θεού.  Δεν αξίζεις γι' αυτό που έχεις, αλλά γι' αυτό που είσαι.  Και είσαι αδελφός του Υιού.  Έτσι, όλοι μπαίνομε στο πανηγύρι των πρωτοτόκων.
       Γνωρίζεις τον επι πάντων Θεό στην ίδια την υφή του προσώπου σου, στη διάρθρωση του είναι σου.  Τον βλέπεις να εμπεριπατή.  Και διακρίνεις τα ίχνη  Του μέσα στην ακόρεστη δίψα σου για ζωή και την αγάπη σου.  Ο  αγώνας να τον φτάσης, είναι η ίδια η όραση του προσώπο Του.  Είναι η στοιχείωση του είναι σου.

                                                                      (Αρχιμ. Βασίλειος, "Εισοδικόν" εκδ.1987, σ. 116)

Χριστούγεννα, έρχονται

... Τον δι' ημάς τούς ανθρώπους και διά την ημετέραν σωτηρίαν κατελθόντα εκ των ουρανών ...
       Πρώτα, ας σταματήσουμε εδώ για να συλλογισθούμε τη λέξη σωτηρία. Χρειάζεται να παραμείνουμε σ' αυτό, γιατί πραγματευόμαστε εδώ μιά έννοια τόσο οικεία σε κάθε πιστό, μιά έννοια με την οποία έχει τόσο πολύ εξοικειωθεί, ώστε να μην αισθάνεται πιά το πλήρες της νόημα.  Ο χριστιανισμός είναι θρησκεία ης σωτηρίας.  Αυτό σημαίνει πως δεν είναι απλά ένα "πρόγραμμα βελτιώσεως της ζωής", πως δεν συνιστά απλά μιά επινόηση για να υπερνικήσουμε τις καθημερινές αντιξοότητες της ζωής, ούτε και είναι ένα σύνολο αφηρημέων αρχών και κανόνων συμπεριφοράς.  Η σωτηρία προϋποθέτει πως κάποιος χάνεται.  Εκείνος που πνίγεται, εκείνος που καταβροχθίζεται απο τις φλόγες, εκείνος που πέφτει από το χείλος του γκρεμού δεν προσεύχεται για κάποια ανακούφιση, ούτε προφέρει παρηγορητικές λέξεις, αλλά προσεύχεται για τη σωτηρία.  Ωστόσο αυτή ακριβώς  η αίσθηση της απώλειας και συνεπώς η εμπειρία του χριστιανισμού ως σωτηρίας, είναι που έχει καταπνιγεί στο διάβα των αιώνων του χριστιανισμού.  Οι περισσότεροι χριστιανοί συνεχίζον από συνήθεια να λένε τέτοιες λέξεις όπως "Σωτήρας", "Σωτηρία", ¨Σώσον ημάς", αλλά μέσα τους ασυνείδητα βιώνουν αυτές τις λέξεις με διαφορετικό τρόπο απ ' ότι  οι πρώτοι χριστιανοί.   Μέσα στον ίδιο τον χριστιανισμό έχει λάβει χώρα ένα ιδιόμορφο υποκατάστατο λέξεων, ή μάλλον, όχι λέξεων, γιατί η ορολογία παραμένει η ίδια, αλλά νοήματος με το οποίο ακούγονται οι λέξεις   Αυτό το υποκατάστατο έλαβε χώρα γιατί σταματήσαμε να θεωρούμε τον εαυτό μας ως ύπαρξη που στ' αλήθεια χάνεται, ύπαρξη που η ζωή της σπεύδει αμείλικτα προς την ανόητη κατάρρευση, ύπαρξη της οποίας η ζωή αναλώνεται από το κακό ,από τον παραλογισμό, από τον τρομο του θανάτου και της φθοράς, από τον κτηνώδη αγώνα για επιβίωση, από τή φοβερή επιθυμία για δύναμη, από τον πόλεμο όλων εναντίον όλων, από τα ψέματα που δηλητηριάζουν ίδιες τίς πηγές της ζωής, από την άγνοια και από την παγκόσμια καταδίκη του θανάτου.  Με άλλα λόγια, καταποντιζόμαστε απ' όλα εκείνα που ο λεγόμενος πολιτισμός μας χρησιμοποιεί -αλίμονο επιτυχώς- γιά να καταπνίξει τη ζωή και να την παραμορφώσει.  Όλα αυτά έχουμε μάθει κάπως να μην τα προσέχουμε, ενώ αναγνωρίζουμε συνάμα πως η ζωή μας φοβίζει. Όλα αυτά έχουμε μάθει να τα ξορκίζουμε με τον έξαλο ρυθμό της καθημερινής ζωής. Όχι, δεν είναι τυχαίο πώς ο εκκωφαντικός θόρυβος της δυνατής μουσικής μαίνεται ολοένα και πιό δυνατός, πως ο ρυθμός της ζωής γίνεται ολοένα καί ταχύτερος, πως οι νέες εφευρέσεις συνεχώς αυξάνουν σε αριθμό και πως ολ' αυτά μας πνίγουν μέρα με τη μέρα.  Αυτή είναι μιά ανθρωπότητα που φοβάται να στοχαστεί, που φοβάται να μείνη μόνη  με τον εαυτό της και να δεί πως η καταστροφή , ο φόβος, το μίσος και το κακό αποτελούν τη ζωή στήν οποία καταδικαστήκαμε να ζούμε.  Ωστόσο αυτή είναι η αντίληψη, η εικόνα της ζωής που βρίσκουμε στα Ευαγγέλια.  Ο Χριστός έρχεται σε ανθρώπους που "κάθονται στο σκοτάδι" και "στη σκιά θανάτου".  Αυτός είναι ο πρώτος ορισμός της ανθρώπινης καταστάσεως στα Ευαγγέλια.  Η χαρά της νύχτας των Χριστουγέννων αμαυρώνετα αμέσως.  Ο Ηρώδης θέλει να σκοτώσει το Βρέφος και γι΄αυτό δολοφονεί πλήθος παιδιών.  Τώρα, γράφει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος : "Φωνή εν Ραμά ηκούσθη, θρήνος και κλαυθμός και οδυρμός πολύς. Ραχήλ κλαίουσα τα τέκνα αυτής, και ουκ ήθελε παρακληθήναι, ότι ουκ εισίν" (Ματθ. 2:18).
       Ο Χριστός κηρύττει αποκλειστικά την αγάπη, τη συγχώρεση. ΄Ετσι, τι είναι αυτό που προκαλεί το μίσος που Τον περιβάλλει, που Τον οδηγεί τόσο αναπόδραστα και ανελέητα στο Σταυρό; Αυτή η τρομερή σκηνή της προδοσίας, της απιστίας, του τρομαχτικού κακού, του ιδρώτα που πέφτει στο έδαφος σαν κομμάτια από αίμα, βρίσκεται στον πυρήνα του Ευαγγελίου.  Ο  Άνθρωπος που στην αγωνία Του πρίν τον θάνατο "ήρξατο λυπείσθαι και αδημονείν" (Ματθ. 26:37), που κραυγάζει από το σταυρό "Θεέ μου Θεέ μου, ινατί με εγκατέλιπες;" (Ματθ.27:46), καταδικάζεται απο τον Πιλάτο που φοβάται τα πλήθη, ταπεινώνετει φραγγελώνεται και εμπτύεται από τους Ρωμαίους στρατιώτες, εμπαίζεται από τους Φαρισαίους, υβρίζεται από τα πλήθη που φωνάζουν "Σταύρωσον σταύρωσον αυτόν" -αυτή είναι η εικόνα για τον κόσμο και τη ζωή που μας δίνει το Ευαγγέλιο.   Δεν χρειάζεται περισσότερο από ένα λεπτό σκέψης για να αναγνωρίσουμε πως έτσι ήταν και είναι πάντα : πως η καταστροφή τυραννεί τον κόσμο και κυριαρχεί στη ζωή.
       ... Μόνο με την αποκάλυψη του βάθους και του τρόμου της καταστροφής ο χριστιανισμός αποκαλύπτει τον εαυτό του, η ορθότερα αποκαλύπτει τον Χριστό -τη διδασκαλία Του και την κλήση Του- ως σωτηρία.
       ... Βλέπω τον Χριστό και ακριβώς γιατί τον βλέπω , κατανοώ πως η ζωή που ζώ δεν είναι η πραγματική ζωή, αλλά μια ζωή που την διαπερνά η καταστροφή, που είναι καταδικασμένη στην καταστροφή .
       ... Και μόνο αφού το αντιληφθώ αυτό με όλη μου την ύπαρξη δύναμαι να συλλογισθώ ο περιεχόμενο της σωτηρίας. 

                                                                                                               Alexander  Schmemann

Δύο  ποιητές
Ένα  Θέμα

                                              

                                                        Τ Ε Ι Χ Η 

                 Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ

                 μεγάλα κ' υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.

                 Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ.

                Άλλο δεν σκέπτομαι : τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη

                διότι πράγματα πολλά να κάμω είχον.

                Ά όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.

                Αλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.

               Ανεπαισθήτως μ΄έκλεισαν απο τον κόσμον έξω.

                                                                                    Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗ

                                                       

                                        

                Είναι αναγκαίο να γνωρίζουμε - προς τα εκεί πηγαίνει προοδευτικά η εξέλιξή μας - πώς τίποτα Ξένο δεν επισυμβαίνει, αλλά μόνο αυτό που μας ανήκει από καιρό. Χρειάστηκε να αναθεωρήσουμε τόσες και τόσες φορές την έννοια της κίνησης' έτσι θα πρέπει επίσης να μάθουμε σιγά σιγά ότι αυτό που ονομάζουμε πεπρωμένο προέρχεται από τους ίδιους τους ανθρώπους και ότι δεν είναι κάτι που επιβάλλεται από έξω.  Επειδή τόσοι και τόσοι δεν έχουν αφομοιώσει το πεπρωμένο τους και  δεν το μεταμόρφωσαν μέσα τους  όσο καιρό το ζούσαν, δεν μπόρεσαν να αναγνωρίσουν αυτό πού εμφανίστηκε στο τέλος.  Τους φάνηκε τόσο ξένο, που μέσα στην τρομάρα τους νόμισαν πώς η είσοδός του ειχε συντελεστεί εκείνη τη στιγμή, γιατί έπαιρναν όρκο πώς πριν από λίγο δεν υπήρχε κάτι Παρόμοιο εκεί.  Όπως για μεγάλο διάστημα οι άνθρωποι έσφαλαν ως προς την κίνηση του ήλιου, έτσι εξακολουθούν να πλανώνται ως σήμερα σε ότι αφορά την κίνηση όσων πρόκειται να συμβούν στο  μέλλον.  Το μέλλον στέκει ασάλευτο, αγαπητέ κύριε Κ., ενώ εμείς κινούμαστε στο απέραντο διάστημα.

               Ράινερ Μαρία Ρίλκε ( ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΣΕ ΕΝΑΝ ΠΟΙΗΤΗ, εκδ. " Αρμός").

                

Εγώ και οι άλλοι

       Τα όρια  μας προσδιορίζουν.  Προσδιορίζουν ποιός είμαι και ποιός δεν είμαι.  Μου δείχνουν πού ανήκω, ποιός είναι ο χώρος μου και πού αρχίζει ο άλλος και μου δίνουν μια εικόνα της ιδιοκτησίας της ζωής μου και των απαιτήσεων που συνδέονται μ' αυτήν.
       Η γνώση των δικών μου ευθυνών και υποχρεώσεων τελικά μου δίνει ελευθερία. ΄Οταν γνωρίζω πού αρχίζει και τελειώνει ο δικός μου χώρος, μπορώ να κάνω μέσα σ' αυτόν ότι μου φαίνεται σωστό.  Το αίσθημα της ευθύνης για τη ζωή μου, μου ανοίγει δρόμους με πολλές δυνατότητες.  Αν όμως δεν έχω αναλάβει τη ζωή μου στην κατοχή μου, οι δυνατότητές μου για προσωπικές αποφάσεις κι επιλογές θα είναι πολύ περιορισμένες.  Για φαντασθείτε πόση σύγχυση θα προκαλούσε σε κάποιον  αν του έλεγαν να προσέξει καλά μια ιδιοκτησία, γιατί θα είναι υπεύθυνος  απέναντι στο νόμο για ό,τι συμβεί μέσα σ' αυτήν, και δεν του καθόριζαν που βρίσκονται τα όρια αυτής της ιδιοκτησίας ή δεν του έδιναν τη δυνατότητα να προστατέψει τα σύνορά της.  Αυτό δεν θα μπορούσε να χαρακτηριθεί σαν μια απλή αμέλεια.
       Κι όμως κάτι τέτοιο συμβαίνει πολύ συχνά στό συναισθηματικό και πνευματικό μας χώρο.  Ο Θεός μας δημιούργησε έτσι, ώστε να ζούμε ο καθένας μας "μέσα" στο δικό του εαυτό, μέσα στην ψυχή μας, και να είμαστε υπεύθυνοι για ό,τι μας αποτελεί. . . . 
       Ο καθένας μας έχει ν'αντιμετωπίσει αυτό που συμβαίνει στη δική του ψυχή και τα όρια μας καθορίζουν ποιό είναι αυτό.  Αν δεν γνωρίζουμε τα όριά μας, ή αν έχουμε διδαχτεί μια λανθασμένη οριοθέτηση, αυτό θα μας προκαλέσει πολύ πόνο.

               (Dr. Henry Cloud & Dr. John Townsend,  από το βιβλίο " ΟΡΙΑ ΖΩΗΣ "εκδ. ΕΛΑΦΟΣ) 

            

 
       

Ελευθερία  Ανάπτυξης


Είμεθα ελεύθεροι να αφήσουμε το παρελθόν και να ατενίσουμε το μέλλον με ελπίδα.

. . . Αντίθετα με τη σωματική ανάπτυξη πού είναι γραμμική, η πνευματική ανάπτυξη περιγράφεται με τη βιβλική εικόνα του θανάτου και της αναστάσεως.

       Η προσωπική ανάπτυξη είναι μιά σειρά από πτώσεις και αναστάσεις, με κάθε πτώση να δημιουργή τη δυνατότητα γιά μιά νέα αρχή, μιάν άλλη ανάσταση.  Δεν υπάρχει μιά σταθερή χριστιανική ζωή.  Τό παλιό αρνείται να πεθάνη και οι καινούργιες αρχές χαρακτηρίζονται από μόχθο και οδύνη.
       
       Άν και ο τρόπος της προσωπικής ανάτυξης είναι σπαρακτικός και ταραχώδης, η κατεύθυση είναι ξεκάθαρη. 

       Αυτός είναι το πρότυπο της ωριμότητος πού ο Θεός θέλει γιά τον άνθρωπο. Καλούμεθα να  "αυξήσωμεν εις αυτόν τά πάντα",  "εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού", "'ινα μηκέτι ώμεν νήπιοι". (Εφεσ.4 ).

       Η βάση της προσωπικής ανάπτυξης είναι η διάθεση να αντικρύζης την πραγματικότητα και νά παραμένης θετικός .
       Η κατάθλψη είναι αυτό πού συμβαίνει όταν αντικρύζης την πραγματικότητα και παραμένεις αρνητικός.
       Η άρνηση είναι αυτό πού συμβαίνει όταν παραμένης θετικός, αρνούμενος όμως να αντικρύσης την πραγματικότητα.
       Το μέσο γιά την ελευθερία να είσαι ταυτόχρονα ρεαλιστής και θετικός είναι η διαθήκη της συγχώρησης του Θεού της οποίας γινόμεθα μέτοχοι διά του βαπτίσματος.
       Η συγχώρηση του Θεού καλύπτει το παρελθόν, έτσι ώστε να μπορή ο άνθρωπος να δή το παρόν χωρίς τις διαστροφές του παρελθόντος.
       Απελευθερωμένοι από αυτά τα αρνητικά κρατήμετα μπορούμε να προσβλέπουμε στο μέλλον με ελπίδα.

                                                                                                                             (π. Φιλόθεος Φάρος)

. . .  ο αγιότερος 
       ανάμεσά μας έχει κατορθώσει να υψωθεί τόσο μόνο πάνω από τούς συναθρώπους του,
             ώστε να διακρίνει καθαρότερα το Έλεος πού μας καθορά, και να αποκυρήξει το 
     φάντασμα της  ανθρώπινης αξιότητας, πού θα είχε το βλέμμα επίδοξα στραμένο στα ύψη.
       
                           (NATHANIEL HAWTHORNE ,The Scarlet Letter,  εκδ."ΙΝΔΙΚΤΟΣ")

        

      

       Τη δ' τού αυτού μηνός, μνήμη τού Οσίου και θεοφόρου πατρός ημών Γεωργίου, τουπίλκην          
       Καρσλίδου, πνευματικού πατρός της Δράμας και κτίτορος της εκείσε Ιεράς Μονής της τού
                                                                Χριστού Αναλήψεως.

       . . . Είναι μιά μεγαλειώδης ευκαιρία.

       Κατ΄αρχάς ο έρωτας δεν είναι κάτι πού σημαίνει αφοσίωση, δόσιμο, ένωση με κάποιον άλλον τι θα ήταν άλλωστε μία ένωση  μεταξύ δύο ασαφών, ανέτοιμων, αποπροσανατολισμένων πλασμάτων ;)   Είναι μιά μεγαλειώδης ευκαιρία γιά τον καθένα χωριστά να ωριμάσει, να αποκτήσει δική του υπόσταση, να μετεμορφωθεί σε έναν αυτόνομο κόσμο, να γίνει ο ίδιος ένας κόσμος γιά χάρη κάποιου ανθρώπου.  Πρόκειται γιά υπερβολική και φιλόδοξη απαίτηση, που χρίζει τον άλλο εκλεκτό και τον καλεί σε απέραντα πεδία. Μόνο μέσα σ' αυτό το πνεύμα, σαν καθήκον πού έχουν να σκάβουν διαρκώς μέσα τους("ακούγοντας προσεκτικά και σφυριλατώντας μέρα νύχτα") μπορούν οι νέοι να χρησιμοποιούν τον έρωτα πού τούς δινεται.  Η αφιέρωση καί το δόσιμο και κάθε μορφή ένωσης δεν είναι γι' αυτούς (πού γιά πολύ καιρό ακόμα πρέπει να συλλέγουν και να αποταμιεύουν). Η ένωση είναι το τελικό στάδιο : είναι ίσως αυτό πού μόλις και μετά βίας χωράει σε μιά ανθρώπινη ζωή.
       Όμως στο σημείο αυτό ξεγελιούνται οι τόσο συχνά και τόσο πολυ όταν ερωτεύονται, πού πέφτουν ο ένας στην αγκαλιά του άλλου (επειδή από τη φύση τους είναι ανυπόμονοι) και ξοδεύονται καθώς ζούν μέσα στο χάος, την αταξία και τη σύγχυση. . . Καί μετά τι γίνεται ;  Τί μπορεί νά κάνει η ζωή μ' αυτόν τον μοσοναυαγισμένο σωρό πού αυτοί ονομάζουν ένωση και πού ευχαρίστως θά αποκαλούσαν ευτυχία ή το μέλλον τους ;  Ο καθένας χάνεται για χάρη τού άλλου και χάνει τον αλλον καθώς και τούς πολλούς πού θα τον διαδεχθούν.  Όμως συγχρόνως χάνει την απεραντοσύνη και όλες τις υφιστάμενες δυνατότητες, γιατί ανταλλάσσει την προσέγγιση χαμηλόφωνων προαισθημάτων, φόβων και ανησυχιών, με μιά άγονη αμηχανία, από την οποία δεν μπορεί να προκύψει τίποτα απολύτως. μόνο λίγη αηδία, απογοήτευση και φτώχεια, πού οδηγούν σε κάποια από τις πολές σωτήριες συμβάσεις, σ'εκείνα τα πολυάριθμα καταφύγια αυτού τού επικίνδυνου δρόμου.  . . . Η κοινωνική αντίληψη φρόντισε να δημιουργήσει τόσες καταφυγές όλων των ειδών, γιατί έχοντας την τάση να αντιμετωπίζει την ερωτική ζωή ως διασκέδαση, έπρεπε να τη διαμορφώσει με τρόπο ανάλαφρο σαν κάτι ευτελές, ακίνδυνο και ασφαλές, όπως είναι όλες οι δημόσιες διασκεδάσεις. 

                          (ΡΑΙΝΕΡ ΜΑΡΙΑ ΡΙΛΚΕ,  ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΣΕ ΕΝΑΝ ΝΕΑΡΟ ΠΟΙΗΤΗ,  εκδ. ΑΡΜΟΣ)

        . . .    το κάτι άλλο που μόνο του θα κάνει τη ζωή άξια να τήν ζείς.

       Πολλοί άνθρωποι στρέφονται στον Θεό σε στιγμές φόβου, δυστυχίας ή πόνου, όμως όταν αυτές οι στιγμές περάσουν, επιστρέφουν σε μιά ζωή πού δέν έχει καμιά απολύτως σχέση με την πίστη, και ζούν σαν ο Θεός να μήν υπήρχε. Επίσης, πολλοί άνθρωποι δεν πιστεύουν τόσο πολύ στόν Θεό όσο στη θρησκεία, όσο κι αν  αυτό μπορεί να ακούγεται παράξενο. Τούς αρέσει απλά να βρίσκονται στην εκκλησία, το βρίσκουν βολικό και άνετο. Πολλοί απ' αυτούς τούς ανθρώπους έχουν εξοικειωθεί από την παιδική τους ηλικία με την "ιερότητα" της εκκλησίας και των τελετουργιών. Εκεί τα πάντα είναι όμορφα, βαθιά, μυστηριακά-εντελώς διαφορετικά απ' ότι τα βρίσκουν στην καθημερινή παραφροσύνη και την κακία του κόσμου. Και χωρίς ποτέ να συλλογιστούν πάνω σ'αυτό ή να ψάξουν βαθύτερα οι άνθρωποι αυτοί συνεχίζουν να ζούν αυτή τη "θρησκευτικότητα". Όμως η θρησκευτικότητα δέν έχει σχεδόν καμιά σχέση με την "πραγματική ζωή". Η θρησκευτικότητα παρέχει καλές, καθαρές "εμπειρίες", κάνει ευκολότερη τη ζωή. Αλλά η θρησκεία μέσα σ' αυτό το σχήμα απομονώνεται και χωρίζεται από την αληθινή ζωή.
       Τελικά υπάρχει μιά τρίτη κατηγορία ανθρώπων : εκείνων πού θεωρούν τη θρησκεία σαν κάτι χρήσιμο και απαραίτητο για την ανθρώπινη κοινωνία,για το έθνος, για την οικογένεια, για τα παιδιά, για τούς ετοιμοθάνατους και τούς αρρώστους, για τη διατήρηση της τιμιότητος και της ηθικής. Με άλλα λόγια οι ,αυτοί οι .άνθρωποι περιορίζουν τη θρησκεία στη χρησιμότητά της. Θυμάμαι όταν ήμουν νέος ιερέας, πώς με πλησίαζαν οι μητέρες γιά να βοηθήσω στο ξερίζωμα κάποιας κακής συνήθειας των παιδιών τους μέσω της εξομολογήσεως. "Πέστε στό παιδί μου ότι ο Θεός βλέπει τά πάντα, έτσι θα φοβηθεί και δεν θα ξανακάνει εκείνο ή το άλλο ..."
       Η θρησκεία ως βοήθεια και παρηγοριά, η θρησκεία ως ένα είδος ψυχαγωγικής διασκέδασης με ιερά και υψηλά πράγματα, η θρησκεία ως χρησιμότητα. Σε όλα αυτά υπάρχει καποια δόση αληθείας, όμως όταν περιοριστεί μόνο σ'αυτά, η θρησκεία δεν είναι πιά πίστη, όπως την περιέγραψε ο απόστολος Παύλος στην αυγή του χριστιανισμού : " Έστι δε πίστις ελπιζομέων υπόστασις, πραγμάτων έλεγχος ού βλεπομένων " (Εβρ. 11:1).
       Άς  συλλογιστούμε αυτά τα παραξάνενα λόγια :"ελπιζομένων υπόστασις, πραγμάτων έλεγχος ού βλεπομένων". Είναι παράξενα εξαιτίας μιά φαινομενικής αντιφάσεως : Άν ελπίζω σε κάτι, τότε πως γίνεται να είναι ήδη πραγματοποιημένο; Άν έχει ήδη πραγματοποιηθεί, τότε λογικά δεν υπάρχει τίποτα για το οποίο να ελπίζω. Καί πώς είναι δυνατόν κάτι που δεν φαίνεται -ή με άλλα λόγια, κάτι πού αδύνατον να παρατηρήσουμε και νά εξετάσουμε- να φαίνεται και νά γνωρίζεται; Πώς μπορεί μέσα μου να γίνει βεβαιότητα , κάτι αυθεντικό και αληθινό, κάτι πραγματικό, αυτό πού εγώ ήδη κατέχω;
Ωστόσο ακριβώς μ'αυτό τον τρόπο, χρησιμοποιώντας αυτές τίς φαινομενικές αντινομίες, ο απόστολος Παύλος ορίζει την πίστη. Πρόσεξε πώς αυτός ο ορισμός δεν περιλαμβάνει τη λέξη Θεός. Αυτή η λέξη εμφανίζεται αργότερα, στούς επόμενους στίχους της επιστολής του. Εδώ μιλά για την πίστη ως μιά ξεχωριστή, χαρακτηριστικά ανθρώπινη κατασταση-ένα είδος χαρίσματος πού κατέχουν τα ανθρώπινα όντα.
       "Λοιπόν λές πώς είναι χάρισμα, όμως τί χάρισμα" ; Σ' αυτή την ερώτηση μπορούμε ν' απαντήσουμε ως εξής : είναι ο πόθος, η λαχτάρα, η ελπιδοφόρα προσδοκία γιά κάτι επιθυμητό, το αόριστο προαίσθημα για εκείνο το κάτι άλλο πού μόνο του θα κάνει τη ζωή άξια να τήν ζείς.

                 (Alexander Schmemann, Celebration of Faith, I Believe . . ."ΠΙΣΤΕΥΩ" εκδ. ΑΚΡΙΤΑΣ)

Όλυμπος

- Θέλω ν' ανεβώ στόν Όλυμπο, μα σαν αναλογίζομαι την απόσταση δειλιάζω, είπε ένας Αθηναίος στο Σωκράτη.
  Κι εκείνος τον ρώτησε : Πόσα μίλια την ημέρα περπατάς χαζεύοντας εδώ κι εκεί;
- Καμμιά δεκαριά, του απάντησε.
- Ε, τότε αυτά τα μίλια, αντί να τα σπαταλάς άσκοπα, βάδιζέ τα καθημερινά, με σύστημα και πρόγραμμα προς συγκεκριμένο στόχο και προς ορισμένη κατεύθυνση . Προς τον Όλυμπο. Και θα φθάσεις. Σίγουρα και άκοπα.

(το διαβάσαμε για πρώτη φορά στις 9 Ιανουαρίου 1994,απο το ΑΓΓΕΛΜΑ. Ήταν  Κυριακή, Μετά τα Φώτα).

Εσω-             Τελμά-
στρέφεια        τωση         Ενώ η ενοχή συνιστά εγκλεισμό,τελμάτωση και εσωστρέφεια, η μετά-νοια είναι απελευθέρωση, κίνηση και άνοιγμα στον άλλο και τον όλως Άλλο.  Η βασική διαφορά βρίσκεται στο άν και κατά πόσο παρέχεται τόπος στο θείο έλεος. (π. Μάξιμος Εγκέρ)

". . . θά τά αφήσεις όλα πίσω σου !  Δεν θα τα έχεις βαρίδια στά πόδια σου, . . . μήτε θα φορτώσεις το καράβι με δαύτα αν προτιμήσεις να περάσεις τη θάλασσα. Άφησε πίσω σου το ναυάγιο και την καταστροφή στον τόπο όπου συνέβη. . . Άρχισε πάλι από την αρχή !  Μήπως εξάντλησες κάθε δυνατότητα αποτυγχάνοντας στην δοκιμασία τούτη ; Όχι δα !  Το μέλλον σφύζει ακόμη απο δοκιμασίες και επιτυχίες.  Υπάρχει ευτυχία να την γευτείς !  Καλά πού μένουν να γίνουν ! Άλλαξε τούτη την ψεύτικη ζωή σου με άλλη αληθινή.  Γιατί να χρονοτριβείς  έστω και μιά μέρα παραπάνω μέσα στά μαρτύρια πού έφαγαν την ζωή σου ! - που  σ΄ έκαναν ανίσχυρο να θέλεις και να πράξεις ! - πού δεν θα σου αφήσουν δύναμη ούτε να μετανοήσεις !  Στάσου στα πόδια σου και δρόμο ! (Nathaniel Hawthorne, από το βιβλίο The Scarlet Letter)

Η ήττα του ανθρώπου, ο ίδιος ο θάνατός του έγινε τρόπος Ζωής.
Και η νίκη αυτή άρχισε με το θάνατο του Χριστού.
Αυτό είναι το αιώνιο Ευαγγέλιο και εξακολουθεί να είναι "μωρία", όχι μόνο για τον κόσμο τούτον, αλλά και για τη θρησκεία , όσο αυτή εξακολουθεί να είναι θρησκεία του κόσμου τούτου. (Alexander Schmemann)

"Και γαρ νυν πόλεμος αναρριπίζεσθαι μέλλει χαλεπός. Μη τοίνυν κάθισο ένδον, αλλ' εξέρχου και πολέμει." (Βίκτωρ Αντιοχείας)

Ο Πνευματικός αγώνας

Γρηγορείτε, στήκετε, εν τη πίστει, ανδρίζεσθε, κραταιούσθε. (Απ. Παύλος)

Γρηγορείτε ως καθευδώντων,
στήκετε ως σαλευομένων,
ανδρίζεσθε, κραταιούσθε ως
μαλακιζομένων.(Χρυσόστομος)

Οι τέσσερις προστακτικές :
κατά της απροσεξίας,
κατά της αστασίας,
κατά της χαλαρότητος,
κατά της ηθικής εξασθενήσεως. (Π.Τ.)

. . .  να είμαστε διαρκώς προσεκτικοί με τον εαυτό μας,
να είμαστε σε πνευματική εγρήγορση,
να προστατεύουμε την ψυχή  από κάθε αρνητικό ερέθισμα . . .
να παύουμε αμέσως τούς λογισμούς πού δεν αρέσουν στόν Θεό και νά διαφυλάττουμε αυτούς πού Του είναι ευχάριστοι,
να περιορίζουμε την περιέργεια  που "σκαλίζει" τον βίο των διπλανών μας,
να συγχωρούμε όσους μας έχουν προσβάλει.
 Αυτός ο εσωτερικός αγώνας ειναι απαραίτητος, εγείρει δυσκολίες και απαιτεί λεπτότητα.
Είναι απαραίτητος, επειδή κάθε σκέψη, όπως το φτερούγισμα της πεταλούδας, έχει αόρατα και αναπάντεχα αποτελέσματα ( σύμφωνα με τη θεωρία του χάους,το περιεχόμενο της οποίας έχει συμπυκνωθεί σε μία, περίφημη πλέον, αποφθεγματική  φράση : "το φτερούγισμα μιάς πεταλούδας σε μία μεριά τού πλανήτη, μπορεί να προκαλέσει τυφώνα στήν άλλη άκρη του". Με αυτές τις αδιόρατες αλλά τρομακτικιές συνέπειες παραλληλίλονται οι συνέπειες τού αφύλακτου νού ).
Εγείρει δυσκολίες, διότι προϋποθέτει την επίθεση ενάντια στο πιό δύσκολο πράγμα πού μπορεί να ξεριζωθεί από μέσα μας:τίς κακές εσωτερικές συνήθειες, τις αδυναμίες του σώματος και της ψυχής. Καί τέλος, απαιτεί λεπτότητα ... πώς θά μπορέσουμε να προβλέψουμε εγκαίρως υην παρουσία του Εχθρού, για να μπορέσουμε να αντισταθούμε; ( π. Μάξιμος Εγκέρ,από το βιβλίο του "Κράτα το νού σου στόν Άδη..." εκδόσεων εν πλω ).

                                                    ΤΖΟΥΜΕΡΚΑ 17-10-2009

 
 (

Positive ideal

... Δεν είναι η ανηθικότητα ή τα κακουργήματα που αποκαλύπτουν την πτώση  του ανθρώπινου όντος. Είναι το "θετικό ιδανικό" του  (positive ideal) - θρησκευτικό ή κοσμικό - και η ικανοποίησή του με το ιδανικό αυτό.

Η πτώση αυτή μόνο στό Χριστό μπορεί οπωσδήποτε να φανερωθεί αληθινά, επειδή μόνο στο Χριστό φανερώνεται για μας το πλήρωμα της ζωής, και ο θάνατος γίνεται με τον τρόπο αυτό  "απαίσιος", γίνεται η καθαυτό πτώση από τη ζωή, ο Εχθρός. (SCH)

Για ποιητές τέχνης
Για ποιητές ζΖωής

Ρ.Ντ.: Με τα βιβλία του (αλλά και με τον ίδιο, τον οποίο τυχαίνει να γνωρίζω λίγο), μου συμβαίνει το εξής: όταν συναντώ κάποια ωραία του σελίδα αρχίζω να αγωνιώ, γιατί δεν ξέρω τι με περιμένει παρακάτω, όπου είναι πιθανό να καταστραφούν τα πάντα : κάτι που είναι γοητευτικό, το μετατρέπει συχνά σε κάτι ανάξιο και ποταπό. Έχετε δίκιο όταν γράφετε πως είναι "ένας φλογερός άνθρωπος πού γράφει με τρόπο φλογερό". Γιατί το καλλιτεχνικό και το σεξουαλικό βίωμα βρίσκοναι με όλους τους πόνους και τίς ηδονές τους τόσο απίστευτα κοντά μεταξύ τους,πού στήν πραγματικότητα πρόκειται για δύο διαφορετικές μορφές τού ίδιου πόθου, της ίδιας απόλαυσης. Πιστεύω πως αν στη θέση της λέξης "κάψα' τοποθετούσαμε τη λέξη "φύλο" με την πλατιά, αγνή, απαλλαγμένη απο όλες τις υποψίες και τίς πλάνες της Εκκλησίας έννοια, τότε η τέχνη του θα ήταν μεγάλη και απέραντα σημαντική.

Ωστόσο η δύναμη αυτή δεν είναι πάντα τελείως ειλικρινής και ανεπιτήδευτη. (Να μία από τις σκληρότερες δοκιμασίες για το δημιουργό: δεν πρέπει να έχει επίγνωση των μεγάλων του αρετών, αν επιθυμεί να τις διατηρεί αβίαστες και ανέπαφες ! ).
.Κι' έπειτα, όποτε τούτη η δύναμη φθάνει στήν περιοχή του σέξ διατρέχοντας ολόκληρη την ύπαρξή του, δέν βρίσκει εκείνο πού χρειάζεται, δηλαδή έναν άνθρωπο τελείως καθαρό. Εκεί δέν συναντούμε έναν ώριμο και αγνό ερωτικό κόσμο αρκετά ανθρώπινο, αλλά αποκλειστικά  ανδρικό, όπου κυριαρχούν η σαρκική επιθυμία, η μέθη και η ταραχή, φορτωμένες με όλες τις παλιές προκαταλήψεις και την οίηση με τις οποίες ο άνδρας έχει παραμορφώσει και επιβαρύνει τον έρωτα. Επειδή ερωτεύεται μόνο ως άνδρας καί όχι ως άνθρωπος , υπάρχει στον τρόπο πού αντιμετωπίζει το σεξ κάτι περιορισμένο, φαινομενικά άγριο, απεχθές, εφήμερο και ασταθές.Αυτό μειώνει την τέχνη του, κάνοντάς την διφορούμενη και αβέβαιη. Οπότε δεν έχουμε να κάνουμε με ένα έργο αμόλυντο, γιατί είναι επηρεασμένο από τά πάθη του δημιουργού του και συνδέεται άμεσα με την εποχή του, ελάχιστα πράγματα θα μείνουν απ' αυτό

Παρ' όλ' αυτά, μπορεί κανείς να νιώσει βαθιά ευχαρίστηση με καθετί  μεγάλο πού κρύβεται μέσα του,φτάνει να μην παρασυρθεί πιστεύοντας στον κόσμο του Ρ.Ντ. Έναν κόσμο ταραγμένο,γεμάτο μοιχείες και σύγχυση,τελείως απομακρυσμένο από τα αληθινά πεπρωμένα, που προξενούν μεγαλύτερο πόνο απ΄ όσο αυτά τα εφήμερα βάσανα, δίνοντάς μας παράλληλα ευκαιρίες για μεγαλείο και περισσότερο κουράγιο για την αιωνιότητα.

                                                                                                         ΡΑΙΝΕΡ ΜΑΡΙΑ ΡΙΛΚΕ
                                                                                                    (ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΣΕ ΕΝΑΝ ΝΕΑΡΟ ΠΟΙΗΤΗ)

ΤΕΤΑΡΤΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ

Οι χρωματιστές εικόνες "ζωντανεύουν" όταν τις βλέπουμε σε τρείς διαστάσεις αντί για δυό.
Η παρουσία της πρόσθετης διάστασης μας επιτρέπει να βλέπομε καλύτερα την καθαυτό πραγματικότητα εκείνου πού φωτογραφήσαμε. Κατά τον ίδιο τρόπο, αν και κάθε αναλογία είναι καταδικασμένη σε αποτυχία, η είσοδός μας στήν παρουσία του Χριστού είναι είσοδος σε μιά τέταρτη διάσταση πού μας επιτρέπει να δούμε  την έσχατη πραγματικότητα της ζωής. Δεν είναι φυγή από τον κόσμο, είναι μάλλον το φτάσιμο σε μιά θέση πλεονεκτική από όπου μπορούμε να ατενίσουμε πιό βαθιά την πραγματικότητα του κόσμου. (SCH)

Να είσαι Χριστιανός και να πιστεύεις στό Χριστό πάντα σήμαινε και σημαίνει πάντα: να γνωρίζεις με ένα μεταλογικό και ωστόσο απόλυτα βέβαιο τρόπο που ονομάζεται πίστη, πως ο Χριστός είναι η  Ζωή  κάθε ζωής, πως είναι η Ζωή η ίδια και επομένως η ζωή μου.

 Όλες οι χριστιανικές διδασκαλιες - για την Ενσάρκωση, τη Λύτρωση, τον Εξιλασμό - είναι συνέπειες, εξηγήσεις,αλλα όχι η "αιτία" αυτής της πίστης. Μονάχα όταν πιστεύομε στό Χριστό όλες αυτές οι διαβεβαιώσεις βλέπομε να "'εχουν πέραση" και να "στέκουν".

Η ίδια η πίστη δέν είναι αποδοχή ούτης ή εκείνης της "πρότασης" για το Χριστό, αλλά αποδοχή  τού ίδιου του Χρστού ώς της Ζωής και του φωτός της ζωής.

Με αυτή τη σημασία η χριστιανική πίστη είναι ριζικά διαφορετική απο τη "θρησκευτική" πίστη. Η αφετηρία της δεν είναι η πίστη, είναι η αγάπη. (SCH) 

Σαν σήμερα : 8/9/1996 Κυριακή μαζί με Μ, Η, Γ, στο βουνό υψ 2039μ. με αέρα,κρύο καί σύντομη υγρή χιονόπτωση.