Εὐλογητός εἶ, Κύριε, Δέσποτα παντοκράτορ, ὁ φωτίσας τὴν ἡμέραν τῷ  φωτὶ τῷ ἡλιακῷ, και τὴν νύκτα φαιδρύνας ταῖς αὐγαῖς τοῦ πυρός’  ὁ τὸ μῆκος τῆς  ἡμέρας διελθεῖν ἡμᾶς καταξιώσας , και προσεγγίσαι ταῖς ἀρχαῖς τῆς νυκτός, ἐπάκουσον τῆς δεήσεως ἡμῶν…

 

Δοξασμένος είσαι, Κύριε, Δέσποτα Παντοκράτωρα, που φωτίζεις την ημέρα με το φως του ηλίου και απαλύνεις το σκοτάδι της νύχτας με τις μαρμαρυγές του φωτός.  Μας αξίωσες να περάσουμε (=ζώντες)  όλη τη σημερινή ημέρα και να προσεγγίσουμε την αρχή της νύχτας, άκουσε με ευμένεια τη δέησή μας…

 

      

  Όλες οι  θρησκείες, ακόμη και πιο αρχαίες και πρωτόγονες, είχαν μια γιορτή των λουλουδιών του καλοκαιριού, μια γιορτή με την οποία τιμούσαν την πρώτη εμφάνιση των βλασταριών, των φυτών, των καρπών.  Στον αρχαίο Ιουδαϊσμό, αυτή ήταν η γιορτή της Πεντηκοστής. Αν στη θρησκεία της Παλαιάς Διαθήκης το Πάσχα (Διάβαση) ήταν η γιορτή της ανοιξιάτικης ανάστασης  του κόσμου και της  φύσης, τότε η Ιουδαϊκή Πεντηκοστή ήταν η γιορτή της μετάβασης από την άνοιξη στο καλοκαίρι, η γιορτή της νίκης του ήλιου και του φωτός, η γιορτή της κοσμικής πληρότητος. Όμως στην Παλαιά Διαθήκη μια κοινή εορτή όλων των ανθρώπινων κοινωνιών απκτά ένα καινούργιο νόημα: γίνεται η ετήσια ανάμνηση της ανόδου του Μωυσή στο όρος Σινά, όπου σε μια ανέκφραστη μυστική συνάντηση αποκαλύφθηκε ο Θεός, συνομολόγησε μία Διαθήκη, έδωσε εντολές και υποσχέθηκε τη σωτηρία.  Μ’ άλλα λόγια, έπαψε η θρησκεία να είναι απλώς φύση, και έγινε τώρα αρχή της ιστορίας : Ο Θεός είχε αποκαλύψει το νόμο Του, τις εντολές Του, το λυτρωτικό Του σχέδιο για την ανθρωπότητα, και είχε δείξει το δρόμο.  Άνοιξη, καλικαίρι, αιώνιος φυσικός κύκλος, όλα έγιναν σημεία και σύμβολα όχι μόνο της φύσης, αλλά του πνευματικού προορισμού του ανθρώπου και της εντολής να αναπτυχθεί στην πληρότητα της γνώσης, και της ζωής  σε τέλεια ολοκλήρωση… Τελικά, στην τελευταία φάση της Παλαιάς Διαθήκης, με τη διδασκαλία και τη διορατικότητα των Προφητών, αυτή η γιορτή έλaβε εσχατολογικό περιεχόμενο, προβλήθηκε στο μέλλον, στην τελική νίκη του Θεού μέσα στη δημιουργία Του, Να τί λέει γι’ αυτό ο προφήτης Ιωήλ :

       Καί ἔσται μετά ταῦτα και ἐκχεῶ ἀπό ἀπό τοῦ πνεύματός μου ἐπί πᾶσαν σάρκα, και προφητεύσουσιν οἱ υἱοί ὑμῶν ἐνύπνια ἐνυπνιασθήσονται, και οἱ νεανίσκοι ὑμῶν ὁράσεις ὄψονται καί ἐπί τούς δούλους μου και ἐπί τάς δούλας μου ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις ἐκχεῶ ἀπό τοῦ πνεύματός μου, και δώσω τέρατα ἐν οὐρανῷ και ἐπί γῆς… πρίν ἐλθεῖν την ἡμέραν Κυρίου την μεγάλην και επιφανῆ, και ἔσται ὅς ἄν ἐπικαλέσηται το ὄνομα Κυρίου, σωθήσεται…(Ἰωήλ 3, 1-5).

Alexander Schmemann

 

Η εορτή της Αναλήψεως αποτελεί γιορτασμό του ανοίγματος του ουρανού στους ανθρώπους, του ουρανού ως του νέου και αιώνιου οίκου, του ουρανού ως της αληθινής μας πατρίδας.  Η αμαρτία χώρισε βίαια τη γη από τον ουρανό και μας έκανε γήινους και χοντροκομμένους, προσήλωσε το βλέμμα μας σταθερά στο έδαφος και έκανε τη ζωή μας αποκλειστικά γεωτροπική.  Αμαρτία είναι η προδοσία του ουρανού μέσα στην ψυχή. Αυτή ακριβώς τη μέρα  την εορτή της Αναλήψεως, νιώθουμε τρομοκρατημένοι από αυτή την άρνηση  που γεμίζει ολόκληρο τον κόσμο. Ο άνθρωπος με υπεροψία και περηφάνια αναγγέλλει πως είναι μόνο υλικός, πώς ολόκληρος ο κόσμος είναι υλικός, και πώς τίποτε δεν υπάρχει πέρα από το υλικό. Και για κάποιο λόγο είναι ακόμη και χαρούμενος γι’ αυτό, και μιλά με οίκτο και συγκατάβαση γι’ αυτούς που ακόμη πιστεύουν σε κάποιο είδος «ουρανό» σαν να πρόκειται για γελωτοποιούς ή για αγροίκους. Ελάτε αδελφοί, «ουρανός» είναι απλώς ο ουρανός, είναι τόσο υλικός όσο και κάθετι άλλο.  Δεν υπάρχει τίποτε άλλο, δεν υπήρξε ούτε θα υπάρξει. Πεθαίνουμε, εξαφανιζόμαστε’ έτσι στο μεταξύ ας κτίσουμε έναν επίγειο παράδεισο και ας ξεχάσουμε τις φαντασίες των παπάδων. Αυτό εν συντομία είναι το τελικό αποτέλεσμα και η ουσία του πολιτισμού μας, της επιστήμης, της ιδεολογίας μας. Η πρόοδος καταλήγει στο νεκροταφείο, με την πρόοδο των σκουληκιών που τρέφονται από τα πτώματα. Αλλά τί μας προτείνετε, μας ερωτούν, ποιός είναι αυτός ο ουρανός για τον οποίο μιλάτε, στον οποίο ο Χριστός ανελήφθη;  Τέλος πάντων, τίποτε δεν υπάρχει στον ουρανό για τον οποίο μιλάτε.

Ας απαντήσει σ’ αυτό το ερώτημα ο Ιωάννης Χρυσόστομος, που έζησε δέκα έξι αιώνες πριν.  Μιλώντας για τον ουρανό αναφωνεί : «Τί ἀνάγκη ἔχω ἀπό τόν οὐρανό ὄταν ἐγώ ὁ ἴδιος θά γίνω οὐρανός…». 

…ουρανός είναι το όνομα της αυθεντικής κλήσης μας ως ανθρώπινα πλάσματα, ουρανός είναι η τελική αλήθεια για τη γη.

…ουρανός είναι αυτό που μας επιστρέφει ο Χριστός, ό,τι χάσαμε με την αμαρτία και την υπερηφάνεια, με τις επίγειες, αποκλειστικά γήινες, επιστήμες και ιδεολογίες, και τώρα είναι ανοικτός, μας τον προσφέρει και μας τον επιστρέφει ο Χριστός. Ουρανός είναι  το βασίλειο της αιώνιας ζωής, το βασίλειο της αλήθειας, της καλωσύνης και της ομορφιάς. Ουρανός είναι ολόκληρη η πνευματική μεταμόρφωση της ανθρώπινης ζωής’ ουρανός είναι η βασιλεία του Θεού, η νίκη πάνω στο θάνατο, ο θρίαμβος της αγάπης και της φροντίδας’ ουρανός είναι η εκπλήρωση αυτής της έσχατης επιθυμίας, για την οποία ειπώθηκε : «ἅ ὀφθαλμός οὐκ εἶδε και  οὖς οὐκ ἤκουσε  καί ἐπί καρδίαν ἀνθρώπου  οὐκ ανέβη, ἅ ἡτοίμασεν ὁ Θεός τοῖς ἀγαπῶσιν αυτόν» (Α’Κορ. 2,9).

Alexander Schmemann