Βρωμάτων νηστεύουσα ψυχή μου,

καὶ παθῶν μὴ καθαρεύουσα,

μάτην ἐπαγάλλῃ τῇ ἀτροφἰα’

εἰ μὴ γὰρ ἀφορμή σοι γένηται πρὸς διὀρθωσιν,

ὡς ψευδὴς μισεῖσαι παρὰ Θεοῦ,

καὶ  τοῖς κακίστοις δαίμοσιν ὁμοιοῦσαι,

τοῖς μηδέποτε σιτουμένοις’

μὴ οὖν ἁμαρτάνουσα,

τὴν νηστείαν ἀχρειώσῃς,

ἀλλ’ ἀκίνητος,

πρὸς ὁρμὰς ἀτόπους μένε,

δοκοῦσα παρεστάναι ἐσταυρωμένῳ τῷ Σωτῆρι,

μᾶλλον δὲ συσταυροῦσθαι,

τῷ διὰ σὲ σταυρωθέντι,

ἐκβοῶσα πρὸς αυτόν’

Μνήσθητί μου Κύριε ὅταν ἔλθῃς έν τῇ Βασιλείᾳ σου.

 

ΤΕΤΑΡΗ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ, Εἰς τὰ Ἀπόστιχα τῶν Αἴνων, Ἰδιόμελον, Ἤχος α’

 

«Υπερβατικότητα»  (α)

         Η λέξη στη συνήθη χρήση της φέρνει στο νου εικόνες απόστασης : το υπερβατικό είναι κάτι ανέφικτα μακρινό, έξω από την εμβέλεια της αντίληψής μας.  Ο Λιούις, όπως και οι καλύτεροι θεολόγοι ανά τους αιώνες μας βοηθάει να δούμε ότι αυτό που έχει σημασία δεν είναι η απόσταση αλλά η διαφορά’  όχι μια απροσμέτρητη διάσταση, αλλά μια αστείρευτη καινότητα  (strangeness) ­–και  η άρνηση αυτή η καινότητα να αιχμαλωτιστεί.  Στην αφήγηση του Λιούις αυτό εκφράζεται με όρους εξέγερσης, η χαρούμενη ανατροπή μια αυτάρκους τάξης στο όνομα μιας αχώρητης αλήθειας.  Υπερβατικότητα είναι η μανικότητα της χαράς.  Η αλήθεια του Θεού γίνεται μια επανάσταση ενάντια σ’ αυτό που έχουμε φτιάξει ως εαυτό…

        Σε όλους μας  έχει δοθεί η ευκαιρία μιας γοητευτικής περιπέτειας στην οποία καλούμαστε να γίνουμε επαναστάτες.  Το κακό προβάλλει ως η ύστατη δύναμη αντίδρασης. Καλούμαστε να δούμε τους εαυτούς μας  σαν να ζούμε «υπό κατοχή» και μας επιστρατεύουν να ενταχθούμε σ’ ένα κίνημα αντίστασης. Η αναγνώριση τη υπερβατικότητας γίνεται η γνώση ότι υπάρχει ζωή πέρα από τη μονοτονία του «σοβιετικού» κόσμου των περιορισμένων δυνατοτήτων και των προκαθορισμένων υποχρεώσεων.

        Καλά μέχρι εδώ.  Άλλωστε είναι απολαυστικό να θεωρούμε τους εαυτούς μας όχι μόνο θύματα καταπίεσης, αλλά και δραστήριους επαναστάτες  εναντίον της. Τα προβλήματα εμφανίζονται με το δεύτερο σημαντικό θέμα που προβάλλει.  Εμείς είμαστε οι δυνάμεις κατοχής.  Εμείς έχουμε αιχμαλωτίσει τους εαυτούς μας.  Έτσι προτού συγχαρούμε τους εαυτούς μας που καταταχθήκαμε στα επαναστατικά στρατεύματα, πρέπει να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι αυτό ενάντια στο οποίο  επαναστατούμε, είναι αυτό που έχουμε επιλέξει  -και ακόμη επιλέγουμε.  Καλούμαστε σε μια επανάσταση ενάντια σ’ αυτό που επίμονα νομίζαμε ότι θέλαμε και αυτό που επίμονα νομίζαμε ότι ήμασταν.  Θα μπορέσουμε να κρατήσουμε όρθια την επανάστασή μας μόνο εάν αποκτήσουμε μια ρωμαλέα, νέα αίσθηση του ποιοι μπορούμε να γίνουμε.  Μια τέτοια αίσθηση δεν μπορεί να προέλθει από τη φαντασία μας και την αυτό-εξέτασή μας.  Βέβαια, είναι καλό να εξετάζουμε τον εαυτό μας, αλλά αυτό μας ανοίγει νέες πόρτες μόνο εάν ξέρουμε τι είναι αυτό που θα μπορούσε να είναι διαφορετικό.  Για να μάθουμε αυτό, πρέπει να εμπλακούμε σε μια συζήτηση με έναν επικίνδυνο Ξένο.  Το πώς θα τον εμπιστευθούμε, παρόλα αυτά, είναι μια μεγάλη ιστορία, οι λεπτομέρειες της οποίας διαφέρουν πολύ από άνθρωπο σε άνθρωπο,  Σίγουρα, πάντως, έχει να κάνει με την πεποίθηση ότι ενώπιό Του μπορούμε «με ασφάλεια» (δεν είναι ακριβώς η κατάλληλη λέξη) να αντιμετωπίσουμε την αναλήθειά μας, γιατί αυτός ο ξένος δεν θα μας καταδικάσει ούτε θα φύγει. Μόλις καταλάβουμε αυτό, αρχίζουμε να αισθανόμαστε τι σημαίνει ή με τι μοιάζει η απαλλαγή μας από την κατάσταση «κατοχής»…

ROWAN WILLIAMS

 

       

Στην Εκκλησία  γνωρίζεις την αλήθεια ως αγάπη σεσαρκωμένη.  Δεν υπάρχουν εδώ αναπόδεικτες υποσχέσεις ούτε άσαρκες θεωρίες. Τα πάντα είναι αθρόως παρόντα.  Με ένα «χαίρετε»  του Κυρίου, «ἐγώ εἰμι, μὴ φοβεῖσθε», γαληνεύει η τρικυμία γύρω και μέσα σου.

        Κανείς πόνος δεν μένει χωρίς ανταμοιβή.  Και καμμιά χαρά χωρίς συνέχεια. Περιβαλλόμεθα από πλήθος ευεργεσιών που γνωρίζουμε και αγνοούμε. Τα γνωστά έχουν άγνωστα βάθη.  Και τα ορατά, αόρατο περιεχόμενο.  Όλα είναι ζωή και ευεργεσία.  Όταν απ’ Αυτόν ακούς αιώνια ζωή ή αιώνια κόλαση, το δέχεσαι ως φανέρωση της αφάτου αγάπης και φροντίδος Του.

       Όταν μιλά αυστηρά, σε ηρεμεί.  Όταν σου δείχνει αγάπη, σε κρίνει. Γιατί δεν ήλθε να κρίνει αλλά να σώσει. Εκπλήττεσαι.  Και δεν καλείσαι να ερμηνεύσεις τον λόγο Του, αλλά να διορθώσεις τον εαυτό σου κατά το θέλημά Του.

        Ζητά από εμάς ένα πράγμα : να μετανοήσομε. Να αποκτήσομε νουν Χριστού.  Τότε  όλα τα βλέπουμε «ἄλλως» και ευκρινώς…

        Στην καρδιά της ζωής και της πίστεώς μας βρίσκεται η Ανάσταση του Χριστού, ως κατάργηση του θανάτου, που γεμίζει ουρανό, γη και καταχθόνια με άχρονο φως.  Αυτή την έκπληξη μεταφέρουν οι Άγιοι.  Έχουν μείνει άναυδοι, και  Άλλος μιλά αντ’     αυτών.

        Αι μυροφόροι  «οὐδενὶ οὐδὲν εἶπον».  Και τα είπαν όλα σε όλους με τον κραδασμό της παρουσίας των…

        Οι άλλοι, οι μη της Αναστάσεως την «πεῖραν εἰληφότες», είτε είναι φιλελεύθεροι, είτε είναι συντηρητικοί, είτε μιλούν για τον παράδεισο, είτε για την κόλασιη σε αφήνουν νηστικό από τη χάρη της ζωής, όπως οι ίδιοι είναι. Δεν ξεκινούν ούτε παραπέμπουν στην Εκκλησία αλλά στην αυθεντία τους.

        Δεν αισθάνονται την ανάγκη να μετανοήσουν για να βρουν τον εαυτό τους.  Αλλά νιώθουν προσωπικό τους χρέος να φωτίσουν τον κόσμο που βρίσκεται στο σκοτάδι.

        Έτσι, επεκτείνουν την κόλαση αυτοί που, με τον λογισμό τους, αντιπροσωπεύουν τον παράδεισο.

Αρχιμ. Βασιλείου «Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΔΟΞΗΣ»