. . . έρχη χαρίσασθαι την ελευθερίαν, την ζωήν και λύτρωσιν,
                                    . . . τοίς προσκυνούσί σου τα σωτήρια Γενέθλια . . .

                                (από τον Εσπερινό της Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως)

. . .  Δεν είσαι μενονωμένος και χωρισμένος από τούς άλλους και τα άλλα.  Δεν κλείνεσαι στη φυλακή του χώρου.  Δεν ασφυκτιάς στην καταδίκη του χρόνου.  Η ζωή σου δεν  είναι ένα ποτήρι νερό πού αν το πιής μένεις το ίδιο διψασμένος όπως πρίν. και άν δεν το πιής θα σαπίση μπροστά στα μάτια σου.  Δέν είσαι ένα τμήμα μηχανικό ενός απέραντου σύμπατος, ούτε άτομο μέσα σε ανώνυμο πλήθος.  Ο Αρχηγός της ζωής σύντριψε τα κλείθρα του μηχανικώς υπάρχειν.
       Είσαι οργανικό μέλος ενός θεανθρώπινου μυστηρίου.  Έχεις μιά διακονία συγκεκριμένη, μικρή, ελάχιστη, που σε κάνει κοινωνό του όλου.  Μέσα στο είναι, το χαρακτήρα σου, ανακεφαλαιώνεται και ενεργείται το μυστήριο της ζωής.  Είσαι εικόνα του Θεού.  Δεν αξίζεις γι' αυτό που έχεις, αλλά γι' αυτό που είσαι.  Και είσαι αδελφός του Υιού.  Έτσι, όλοι μπαίνομε στο πανηγύρι των πρωτοτόκων.
       Γνωρίζεις τον επι πάντων Θεό στην ίδια την υφή του προσώπου σου, στη διάρθρωση του είναι σου.  Τον βλέπεις να εμπεριπατή.  Και διακρίνεις τα ίχνη  Του μέσα στην ακόρεστη δίψα σου για ζωή και την αγάπη σου.  Ο  αγώνας να τον φτάσης, είναι η ίδια η όραση του προσώπο Του.  Είναι η στοιχείωση του είναι σου.

                                                                      (Αρχιμ. Βασίλειος, "Εισοδικόν" εκδ.1987, σ. 116)

Χριστούγεννα, έρχονται

... Τον δι' ημάς τούς ανθρώπους και διά την ημετέραν σωτηρίαν κατελθόντα εκ των ουρανών ...
       Πρώτα, ας σταματήσουμε εδώ για να συλλογισθούμε τη λέξη σωτηρία. Χρειάζεται να παραμείνουμε σ' αυτό, γιατί πραγματευόμαστε εδώ μιά έννοια τόσο οικεία σε κάθε πιστό, μιά έννοια με την οποία έχει τόσο πολύ εξοικειωθεί, ώστε να μην αισθάνεται πιά το πλήρες της νόημα.  Ο χριστιανισμός είναι θρησκεία ης σωτηρίας.  Αυτό σημαίνει πως δεν είναι απλά ένα "πρόγραμμα βελτιώσεως της ζωής", πως δεν συνιστά απλά μιά επινόηση για να υπερνικήσουμε τις καθημερινές αντιξοότητες της ζωής, ούτε και είναι ένα σύνολο αφηρημέων αρχών και κανόνων συμπεριφοράς.  Η σωτηρία προϋποθέτει πως κάποιος χάνεται.  Εκείνος που πνίγεται, εκείνος που καταβροχθίζεται απο τις φλόγες, εκείνος που πέφτει από το χείλος του γκρεμού δεν προσεύχεται για κάποια ανακούφιση, ούτε προφέρει παρηγορητικές λέξεις, αλλά προσεύχεται για τη σωτηρία.  Ωστόσο αυτή ακριβώς  η αίσθηση της απώλειας και συνεπώς η εμπειρία του χριστιανισμού ως σωτηρίας, είναι που έχει καταπνιγεί στο διάβα των αιώνων του χριστιανισμού.  Οι περισσότεροι χριστιανοί συνεχίζον από συνήθεια να λένε τέτοιες λέξεις όπως "Σωτήρας", "Σωτηρία", ¨Σώσον ημάς", αλλά μέσα τους ασυνείδητα βιώνουν αυτές τις λέξεις με διαφορετικό τρόπο απ ' ότι  οι πρώτοι χριστιανοί.   Μέσα στον ίδιο τον χριστιανισμό έχει λάβει χώρα ένα ιδιόμορφο υποκατάστατο λέξεων, ή μάλλον, όχι λέξεων, γιατί η ορολογία παραμένει η ίδια, αλλά νοήματος με το οποίο ακούγονται οι λέξεις   Αυτό το υποκατάστατο έλαβε χώρα γιατί σταματήσαμε να θεωρούμε τον εαυτό μας ως ύπαρξη που στ' αλήθεια χάνεται, ύπαρξη που η ζωή της σπεύδει αμείλικτα προς την ανόητη κατάρρευση, ύπαρξη της οποίας η ζωή αναλώνεται από το κακό ,από τον παραλογισμό, από τον τρομο του θανάτου και της φθοράς, από τον κτηνώδη αγώνα για επιβίωση, από τή φοβερή επιθυμία για δύναμη, από τον πόλεμο όλων εναντίον όλων, από τα ψέματα που δηλητηριάζουν ίδιες τίς πηγές της ζωής, από την άγνοια και από την παγκόσμια καταδίκη του θανάτου.  Με άλλα λόγια, καταποντιζόμαστε απ' όλα εκείνα που ο λεγόμενος πολιτισμός μας χρησιμοποιεί -αλίμονο επιτυχώς- γιά να καταπνίξει τη ζωή και να την παραμορφώσει.  Όλα αυτά έχουμε μάθει κάπως να μην τα προσέχουμε, ενώ αναγνωρίζουμε συνάμα πως η ζωή μας φοβίζει. Όλα αυτά έχουμε μάθει να τα ξορκίζουμε με τον έξαλο ρυθμό της καθημερινής ζωής. Όχι, δεν είναι τυχαίο πώς ο εκκωφαντικός θόρυβος της δυνατής μουσικής μαίνεται ολοένα και πιό δυνατός, πως ο ρυθμός της ζωής γίνεται ολοένα καί ταχύτερος, πως οι νέες εφευρέσεις συνεχώς αυξάνουν σε αριθμό και πως ολ' αυτά μας πνίγουν μέρα με τη μέρα.  Αυτή είναι μιά ανθρωπότητα που φοβάται να στοχαστεί, που φοβάται να μείνη μόνη  με τον εαυτό της και να δεί πως η καταστροφή , ο φόβος, το μίσος και το κακό αποτελούν τη ζωή στήν οποία καταδικαστήκαμε να ζούμε.  Ωστόσο αυτή είναι η αντίληψη, η εικόνα της ζωής που βρίσκουμε στα Ευαγγέλια.  Ο Χριστός έρχεται σε ανθρώπους που "κάθονται στο σκοτάδι" και "στη σκιά θανάτου".  Αυτός είναι ο πρώτος ορισμός της ανθρώπινης καταστάσεως στα Ευαγγέλια.  Η χαρά της νύχτας των Χριστουγέννων αμαυρώνετα αμέσως.  Ο Ηρώδης θέλει να σκοτώσει το Βρέφος και γι΄αυτό δολοφονεί πλήθος παιδιών.  Τώρα, γράφει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος : "Φωνή εν Ραμά ηκούσθη, θρήνος και κλαυθμός και οδυρμός πολύς. Ραχήλ κλαίουσα τα τέκνα αυτής, και ουκ ήθελε παρακληθήναι, ότι ουκ εισίν" (Ματθ. 2:18).
       Ο Χριστός κηρύττει αποκλειστικά την αγάπη, τη συγχώρεση. ΄Ετσι, τι είναι αυτό που προκαλεί το μίσος που Τον περιβάλλει, που Τον οδηγεί τόσο αναπόδραστα και ανελέητα στο Σταυρό; Αυτή η τρομερή σκηνή της προδοσίας, της απιστίας, του τρομαχτικού κακού, του ιδρώτα που πέφτει στο έδαφος σαν κομμάτια από αίμα, βρίσκεται στον πυρήνα του Ευαγγελίου.  Ο  Άνθρωπος που στην αγωνία Του πρίν τον θάνατο "ήρξατο λυπείσθαι και αδημονείν" (Ματθ. 26:37), που κραυγάζει από το σταυρό "Θεέ μου Θεέ μου, ινατί με εγκατέλιπες;" (Ματθ.27:46), καταδικάζεται απο τον Πιλάτο που φοβάται τα πλήθη, ταπεινώνετει φραγγελώνεται και εμπτύεται από τους Ρωμαίους στρατιώτες, εμπαίζεται από τους Φαρισαίους, υβρίζεται από τα πλήθη που φωνάζουν "Σταύρωσον σταύρωσον αυτόν" -αυτή είναι η εικόνα για τον κόσμο και τη ζωή που μας δίνει το Ευαγγέλιο.   Δεν χρειάζεται περισσότερο από ένα λεπτό σκέψης για να αναγνωρίσουμε πως έτσι ήταν και είναι πάντα : πως η καταστροφή τυραννεί τον κόσμο και κυριαρχεί στη ζωή.
       ... Μόνο με την αποκάλυψη του βάθους και του τρόμου της καταστροφής ο χριστιανισμός αποκαλύπτει τον εαυτό του, η ορθότερα αποκαλύπτει τον Χριστό -τη διδασκαλία Του και την κλήση Του- ως σωτηρία.
       ... Βλέπω τον Χριστό και ακριβώς γιατί τον βλέπω , κατανοώ πως η ζωή που ζώ δεν είναι η πραγματική ζωή, αλλά μια ζωή που την διαπερνά η καταστροφή, που είναι καταδικασμένη στην καταστροφή .
       ... Και μόνο αφού το αντιληφθώ αυτό με όλη μου την ύπαρξη δύναμαι να συλλογισθώ ο περιεχόμενο της σωτηρίας. 

                                                                                                               Alexander  Schmemann