Όμως, τώρα, ας περάσουμε στο πιο ευχάριστο μέρος του ρόλου μου σήμερα. (σκηνή εκτυλίσσεται στην Κόλαση κατά τη διάρκεια του ετήσιου δείπνου της Σχολής Εκπαίδευσης Πειραστών που πραγματοποιείται προς τιμήν των νέων Δαιμόνων. Ο Πρόεδρος της σχολής Δρ. Slubgob, μόλις έχει ευχηθεί στην υγειά των προσκεκλημένων. Ο Screwtape, επίτιμος καλεσμένος, παίρνει το λόγο).  Έπεσε σε μένα ο κλήρος να κάνω πρόποση εκ μέρους όλων των προσκεκλημένων, την υγειά του ΠροέδρουSlubgob και της Σχολής Εκπαίδευσης Πειραστών.  Γεμίστε τα ποτήρια σας λοιπόν. Μα, τι είναι αυτό που βλέπω; Τι είναι αυτό το περίφημο άρωμα κρασιού που οσμίζομαι; Δεν μπορεί! Κύριε Πρόεδρε, παίρνω πίσω όλα τα βαριά λόγια που είπα σχετικά με το αποψινό  τραπέζι.  Βλέπω και οσμίζομαι, πως ακόμα και σε χαλεπούς καιρούς το κελάρι της Σχολής έχει ακόμα μερικές ντουζίνες από την καλή σοδειά Φαρισαϊκός Οίνος. Λοιπόν, λοιπόν. Αυτό μου θυμίζει τον παλιό καλό καιρό.  Κρατήστε το ποτήρι κοντά στη μύτη σας για μια στιγμή, ευγενικοί μου δαίμονες.  Κοιτάξτε το στο φως. Παρατηρήστε αυτές τις πύρινες δέσμες φωτός που σπαρταράνε και περιπλέκονται στο μαύρο κέντρο του, σαν να ανταγωνίζονται. Πράγματι! Ξέρετε πως  φτιάχνεται το χαρμάνι από το οποίο προέρχεται αυτό το κρασί; Διαφορετικοί τύποι Φαρισαίων έχουν τρυγηθεί, και αφού πατηθούν, αφήνονται να ζυμωθούν μαζί για να παραχθεί η λεπτή του γεύση. Τύποι που ήταν οι πιο ανταγωνιστικοί μεταξύ τους στη γη. Από τη μια όλο κανόνες, λείψανα και ροζάρια. Από την άλλη μουντά ρούχα, ψυχρά πρόσωπα και στενόμυαλες συντηρητικές αποχές από το κρασί τα χαρτιά ή το θέατρο.  Και οι δύο τύποι, αυτό που είχαν κοινό μεταξύ τους, ήταν η αυτοδικαίωσή τους και η σχεδόν άπειρη απόσταση ανάμεσα στην πραγματική τους στάση  και σε οτιδήποτε ο Εχθρός στην πραγματικότητα είναι ή προστάζει. Ο Φθόνος προς τις άλλες θρησκείες ήταν το αληθινό και ζωντανό δόγμα τους.  Η συκοφάντηση ήταν το ευαγγέλιό τους και η κατασπίλωση η λιτανεία τους.  Πόσο μισούσαν ο ένας τον άλλο εκεί πάνω στη γη που έλαμπε ο ήλιος!  Πόσο πολύ περισσότερο μισούνε ο ένας τον άλλο τώρα που είναι για πάντα αναμεμιγμένοι και συνάμα άσπονδοι εχθροί. Η έκπληξή τους, η απέχθειά τους, κατά τη μίξη, η σήψη της αιώνιας αμετανόητης έχθρας τους καθώς περνάνε από το πνευματικό πεπτικό μας σύστημα, θα λειτουργήσει σαν φωτιά. Μαύρη φωτιά. Τα είπαμε όλα φίλοι μου. Θα είναι μια μαύρη μέρα για μας αν ποτέ εξαφανιστεί από τη γη αυτό που οι  αποκαλούν θρησκεία. Μπορεί ακόμα να μας στέλνει τις αληθινά απολαυστικές αμαρτίες. Το εκλεκτό λουλούδι της ανοσιότητας μπορεί να φυτρώσει μόνο πλάι στην περιοχή του οσίου. Πουθενά δεν είναι ο πειρασμός μας πιο πετυχημένος απ’ ό,τι είναι στα σκαλιά του θυσιαστηρίου!

Απειλές μου, Αίσχη μου, Αγκάθια μου, Σκιές μου και ευγενικοί δαίμονες: η πρόποση –στον Πρόεδρο της Σχολής !

C. S. LEWIS «ΜΙΑ ΠΡΟΠΟΣΗ ΣΕ ΔΙΑΒΟΛΙΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙ» Εκδόσεις ΙΩΝΑΣ

 

Η σκηνή εκτυλίσσεται στην Κόλαση κατά τη διάρκεια του ετήσιου δείπνου της Σχολής Εκπαίδευσης Πειραστών που πραγματοποιείται προς τιμή των νέων Δαιμόνων.  Ο Πρόεδρος της σχολής, Δρ. Slubgob, μόλις έχει ευχηθεί στην υγεία των προσκεκλημένων.  Ο Screwtape,  επίτιμος καλεσμένος, παίρνει τον λόγο…

Αγαπητέ κύριε Πρόεδρε, Απειλές, Αίσχη, Αγκάθια, Σκιές μου και Ευγενικοί Δαίμονες,

       Συνηθίζεται σε αυτές τις περιπτώσεις ο ομιλητής να απευθύνει το λόγο κυρίως σε εσάς που μόλις αποφοιτήσατε και σύντομα θα σας αναθέσουν κάποια επίσημη αποστολή στην γη. Με χαρά θα αποδεχθώ αυτήν την συνήθεια.

       …Ο φθονερός σας Πρόεδρος συμπεριέλαβε στον λόγο του κάτι σαν απολογία για το σημερινό συμπόσιο που μας προσέφερε. Λοιπόν, ευγενικοί μου δαίμονες, κανείς μας δεν μπορεί να τον κατηγορήσει. Ωστόσο, θα ήταν μάταιο να απαρνηθούμε το γεγονός ότι οι ανθρώπινες ψυχές με των οποίων την οδύνη χορτάσαμε σήμερα, ήταν πάρα πολύ κακής ποιότητας. Ούτε η πιο επιδέξια μαγειρική των πιο κορυφαίων μας βασανιστών δεν θα μπορούσε να τις κάνει περισσότερο εύγευστες.

       Αχ να μπορούσαμε να γευτούμε ξανά έναν Φαρινάτα*,έναν Ερρίκο, ή ακόμα έναν Χίτλερ ! Εκεί ένιωθες ένα πραγματικό τρίξιμο δοντιών, υπήρχε κάτι τραγανιστό, μια μανία, ένας εγωισμός, μια κακία ελάχιστα κατώτερη από τη δική μας. Ήθελες να τους καταβροχθίσεις και ενώ το έκανες ένιωθες να ζεσταίνονται τα σωθικά σου !

       Αλλά εμείς , με τι δειπνήσαμε σήμερα; Είχαμε ένα δημοτικό συμβούλιο γαρνιρισμένο με σάλτσα δωροδοκίας. Προσωπικά όμως δεν μπορούσα να διακρίνω σε αυτόn την γεύση μιας πραγματικά παθιασμένης και βάναυσης φιλαργυρίας που να πλησιάζει έστω εκείνη των μεγάλων μεγιστάνων του περασμένου αιώνα.  Ήταν χωρίς αμφιβολία ένας Μικρός Άνθρωπος, το πλάσμα της ασήμαντης μίζας, μια ρυπαρή ασημαντότητα, που παρασύρθηκε στην διαφθορά (μόλις που συνειδητοποίησε ότι ήταν διεφθαρμένος) και που το έκανε μόνο και μόνο γιατί όλοι γύρω του κάνανε το ίδιο.  Για δεύτερο πιάτο είχαμε την Κατσαρόλα των Μοιχών. Μπορούσε κανείς να βρει σε αυτήν κάποιο ίχνος μιας πλήρους, άκαυστης, προκλητικής, επαναστατικής, ακόρεστης λαγνείας; Εγώ πάντως όχι. Όλοι τους είχαν τη γεύση στερημένων σεξουαλικά ηλιθίων που όρμησαν σε λάθος κρεβάτι απαντώντας αυτόματα σε σεξουαλικές διαφημίσεις, ή για να αισθανθούν μοντέρνοι και χειραφετημένοι, ή για να επιβεβαιώσουν στους εαυτούς τους την αρρενωπότητα τους και την «κανονικότητά» τους, ή ακόμα και επειδή δεν είχαν κάτι καλύτερο να κάνουν. Ειλικρινά, σε μένα που έχω γευτεί την Μεσαλίνα και τον Καζανόβα, αυτοί εδώ μου προκάλεσαν ναυτία.  Ο Συνδικαλιστής γαρνιρισμένος με μπόλικη Ανοησία ήταν ίσως λίγο καλύτερος. Είχε, ενσυνείδητα, δουλέψει προς όφελος του αιματοκυλίσματος, της πείνας και της αναίρεσης της ελευθερίας.  Ναι, πράγματι, με τον τρόπο του.  Αλλά τι τρόπος !

               Ερχόμαστε τώρα στο σημαντικό σημείο. Γαστρονομικά μιλώντας, όλα αυτά είναι πολύ λυπηρά. Όμως, δεν είναι ταυτόχρονα, με έναν άλλο  πολύ πιο σοβαρό τρόπο, γεμάτα ελπίδες και υποσχέσεις;

         Σκεφτείτε καταρχάς την ποσότητα.  Η ποιότητα μπορεί να έχει χαθεί, όμως ποτέ δεν είχαμε ψυχές σε τόση αφθονία.  Έπειτα ο θρίαμβος. Εμείς μπαίνουμε στον πειρασμό να πούμε ότι τέτοιες ψυχές, ή τουλάχιστον ό,τι απέμεινε από αυτές, δεν αξίζουν καν να καταδικαστούν. Ναι, αλλά ο Εχθρός (για κάποιον ανεξιχνίαστο, διεστραμμένο λόγο) νομίζει πως αξίζουν να σωθούν και προσπάθησε να τους σώσει. Πιστέψτε με, το έκανε. Εσείς οι νεώτεροι που δεν έχετε ακόμη ενεργό δράση, δεν μπορείτε να φανταστείτε με πόσο κόπο, με πόσο εκλεπτυσμένες κινήσεις καταφέραμε να παγιδεύσουμε κάθε ένα από αυτά τα μίζερα ανθρωπάρια.

        Η δυσκολία έγκειται στην μικρότητα και την πλαδαρότητά τους. Αυτοί οι υπάνθρωποι ήταν τόσο μπερδεμένοι στη σκέψη τους, τόσο παθητικοί στις επιρροές από το περιβάλλον, που ήταν σχεδόν ακατόρθωτο να τους ανυψώσεις σε εκείνο το επίπεδο σαφήνειας και προμελέτης, στο οποίο η θανάσιμη αμαρτία καθίσταται δυνατή.  Και όλη η τέχνη βρίσκεται στο να τους ανυψώσεις ακριβώς όσο χρειάζεται και ούτε εκατοστό παραπάνω.  Γιατί τότε, βέβαια, όλα θα μπορούσαν να έχουν χαθεί.  Θα μπορούσαν να έχουν καταλάβει, θα μπορούσαν να έχουν μετανοήσει.  Από την άλλη, αν τους είχαμε ανυψώσει λιγότερο από ό,τι έπρεπε, είναι πολύ πιθανό να ήταν κατάλληλοι μόνο για Limbo*.  Πλάσματα ακατάλληλα τόσο για τον Παράδεισο όσο και για την Κόλαση. Υποκείμενα τα οποία, αφού απέτυχαν να κάνουν κάποιο βήμα, τους επιτρέπεται να βουλιάξουν σε μια λιγότερο ή περισσότερο υπο-ανθρώπινη κατάσταση για πάντα.

C. S. LEWIS «ΜΙΑ ΠΡΟΠΟΣΗ ΣΕ ΔΙΑΒΟΛΙΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙ» Εκδόσεις ΙΩΝΑΣ

*Farinata delgi Uberti (1212-1264): Ιταλός αριστοκράτης και στρατιωτικός αρχηγός. Από πολλούς εθεωρείτο αιρετικός και τον συναντάμε στην Κόλαση του Δάντη. (Σ.τ.Μ.)

*Limbo:…Θεολογικές παραποιήσεις των αντιλήψεων για το προπατορικό αμάρτημα, τις συνεπαγωγές του Βαπτίσματος και την Πίστη που με τις σχετικές διδασκαλίες καταντάει γκράν γκινιόλ δεισιδαιμονία…(Σ.τ.Μ.)

   Δολίαις λαλιαῖς ὁ δόλιος ἀπὸ σοῦ με ἀποσυλήσας,

κατάβρωμα ἴδιον εἰργάσατο,

Θεέ τῶν ὄλων’ αὐτοῦ τῆς κακίας με ἐξάρπασον,

καὶ μετανοίας τρόποις  ἀνακάλεσαι.

ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΗ, Τῌ ΔΕΥΤΕΡᾼ ΠΡΩΪ, ἦχος β΄

 

Εμείς, στην Κόλαση, (η σκηνή εκτυλίσσεται στην Κόλαση κατά τη διάρκεια του  ετήσιου δείπνου της Σχολής Εκπαίδευσης  Πειραστών που πραγματοποιείται προς τιμήν των νέων Δαιμόνων) θα καλωσορίζαμε την εξαφάνιση της Δημοκρατίας με την αυστηρή έννοια του όρου, την πολιτική ορολογία.  Όπως κάθε μορφή διακυβέρνησης πολλές φορές δουλεύει  προς όφελός μας, αλλά συνολικά λιγότερο συχνά από άλλες μορφές.  Και αυτό  που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι ότι η Δημοκρατία με την δαιμονική έννοια («είμαι το ίδιο καλός με εσένα. Είμαι όπως οι Άλλοι, Συντροφικότητα) είναι το πιο έξοχο εργαλείο που θα μπορούσαμε ποτέ να έχουμε για να εξαλείψουμε  τις πολιτικές δημοκρατίες από το πρόσωπο της γης.

       Γιατί η Δημοκρατία ή το δημοκρατικό πνεύμα (με την δαιμονική έννοια) οδηγεί σε ένα έθνος χωρίς σπουδαίους άνδρες, ένα έθνος κυρίως αγραμμάτων, ηθικά αποχαυνωμένο λόγω έλλειψης πειθαρχίας στους νέους, γεμάτο από την αυταρέσκεια που η κολακεία γεννά στην άγνοια, και μαλθακό από το μακροχρόνιο ντάντεμα. Και έτσι εύχεται η Κόλαση πως πρέπει να είναι κάθε δημοκρατικός λαός. Γιατί όταν ένα τέτοιο έθνος έρχεται σε σύγκρουση με ένα έθνος όπου τα παιδιά μελετούν στο σχολείο, όπου το ταλέντο τοποθετείται σε αξιόλογες θέσεις και όπου οι αδαείς δεν έχουν λόγο στον δημόσιο βίο, τότε το αποτέλεσμα είναι βέβαιο…

        Είναι δική μας ευθύνη να ενθαρρύνουμε την συμπεριφορά, τούς τρόπους, την όλη στάση του μυαλού, που φυσιολογικά αρέσουν οι δημοκρατίες. Γιατί αυτά είναι όσα, αν παραμείνουν ανεξέλεγκτα, θα την καταστρέψουν.  Φαντάζομαι θα αναρωτιέστε γιατί οι άνθρωποι δεν μπορούν να το διακρίνουν αυτό.  Ακόμα και αν δεν διαβάζουν Αριστοτέλη (αυτό θα ήταν αντιδημοκρατικό) θα σκέφτεστε πως η Γαλλική επανάσταση θα μπορούσε να τους έχει διδάξει  ότι η συμπεριφορά που αρέσει φυσιολογικά στους αριστοκράτες δεν είναι η συμπεριφορά που διατηρεί  την δημοκρατία.  Θα μπορούσαν να το καταλάβουν αν έβλεπαν πως η ίδια αρχή έχει εφαρμογή  σε όλες τις μορφές διακυβέρνησης.

        Δεν  θα ήθελα να κλείσω όμως με αυτήν την σκέψη.  Δεν θα ήθελα -κόλαση φύλαγε!- να ενθαρρύνω στο μυαλό σας την ψευδαίσθηση που πρέπει εσείς με πολύ προσοχή να καλλιεργήσετε στο μυαλό των ανθρώπινων θυμάτων σας.  Εννοώ την ψευδαίσθηση ότι η μοίρα των εθνών είναι πολύ σημαντικότερη από την μοίρα των ξεχωριστών ατόμων.  Η πτώση των ελεύθερων ανθρώπων και ο πολλαπλασιασμός των υπόδουλων κρατών είναι για μας μόνο μέσο (βέβαια, αποτελεί και ένα πολύ απολαυστικό τρόπο διασκέδασης).  Όμως ο αληθινός σκοπός μας είναι η καταστροφή των ατόμων.  Γιατί μόνο τα άτομα μπορούν να σωθούν ή να καταδικαστούν.  Μόνο τα  άτομα έχουν τη δυνατότητα να γίνουν Υιοί του Εχθρού ή φαγητό για μας.  Η ύψιστη αξία, για μας, κάθε επανάστασης, πολέμου, ή λιμού έγκειται στην ιδιαίτερη αγωνία, προδοσία, μίσος, οργή και απόγνωση που μπορεί να παράγει στα άτομα. Η άποψη «είμαι το ίδιο καλός με εσένα» είναι ένα καλό μέσο για την καταστροφή των δημοκρατικών κοινωνιών. Αλλά έχει μια πολύ πιο βαθιά σημασία σαν αυτοσκοπός, σαν κατάσταση του νου, που, αφού πρώτα αποκλείσει την ταπείνωση, την φιλανθρωπία, την αγαλλίαση και κάθε ευχαρίστηση που έχει το άτομο από την ευγνωμοσύνη ή τον θαυμασμό, τον απομακρύνει μακριά σχεδόν  από κάθε δρόμο που θα μπορούσε τελικά να τον οδηγήσει  στον Παράδεισο.

 C.S. LEWIS “ΜΙΑ ΠΡΟΠΟΣΗ ΣΕ ΔΙΑΒΟΛΙΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙ”, Εκδόσεις ΙΩΝΑΣ                                                 

 

 

       

Τα πολλά, βαρετά χρόνια μιας ευτυχισμένης, ή δυστυχισμένης μέσης ηλικίας αποτελούν ιδανικές συνθήκες για το έργο μας (γράφει ο έμπειρος Γενικός Διευθυντής της Κολάσεως Τυλιχτής δίνοντας  μαθήματα δι’  αλληλογραφίας στον άπειρο ανεψιό του δαίμονα Άψινθο).  Βλέπεις, είναι τόσο δύσκολο για αυτά τα πλάσματα να επιμείνουν (να εγκαρτερήσουν). Η ρουτίνα της μιζέριας, η σταδιακή αποσύνθεση των νεανικών ελπίδων και πόθων, η σιωπηλή απόγνωση που τους κυριεύει στην σκέψη πως δεν θα καταφέρουν ποτέ να ξεπεράσουν τους χρόνιους πειρασμούς με τους οποίους επανειλημμένα τους νικήσαμε, η πνευματική ξηρασία που επιφέρουμε στη ζωή τους, και η ενδόμυχη μνησικακία με την οποία τους εκπαιδεύουμε να αντιδρούν σε όλα αυτά, αποτελούν για εμάς αξιοθαύμαστες ευκαιρίες για να εξασθενήσουμε μια ψυχή μέσω σταδιακής φθοράς.

        Αν, από την άλλη, τα χρόνια της  μέσης ηλικίας αποδειχθούν χρόνια ευημερίας, η θέση μας είναι ακόμη ισχυρότερη. Η ευημερία κάνει τον άνθρωπο να προσκολλάται στον Κόσμο.  Ο άνθρωπος αισθάνεται ότι βρίσκει την θέση του στον κόσμο, ενώ στην πραγματικότητα ο κόσμος βρίσκει την θέση του στην καρδιά του ανθρώπου.  Η αυξανόμενη φήμη του, ο κύκλος γνωριμιών που μεγαλώνει, η αίσθηση σημαντικότητας που τον καταλαμβάνει, η αυξανόμενη πίεση μια απορροφητικής και έντονης εργασίας, όλα αυτά χτίζουν μέσα του την αίσθηση ότι η Γη είναι σπίτι του. Αυτός ακριβώς είναι ο στόχος μας… 

C. S.  LEWIS, The Screwtape Letters, 31 ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΛΑΣΗ, Εκδόσεις ΙΩΝΑΣ