Ποιά είναι η διαφορά της αγάπης ως μυστηρίου, από την αγάπη ως καλή πράξη;

      

  Έχει να κάνει με το υπαρξιακό περιεχόμενο της πράξης. Όταν κάνεις φιλανθρωπία, την κάνεις πάντα με αναφορά στην ευχαριστιακή σου κοινότητα και πάντα σε σχέση με έναν προσωπικό διάλογο με τον Χριστό. Δεν την κάνεις από αλτρουϊσμό τη φιλανθρωπία, για να βελτιώσεις απλώς την κατάσταση του συνανθρώπου σου. Η φιλανθρωπία αλλάζει πρίν απ' όλα τη δική σου κατάσταση. Έχει να κάνει με μία κένωση του ανθρώπου προς τον λεγόμενο αδελφό του. Γι' αυτό η φιλανθρωπία δεν είναι τόσο πράξη όσο είναι στάση ζωής. Άσχετα βέβαια ότι μέχρι να γίνη στάση ζωής χρειάζεται μιά άσκηση, χάριν της οποίας η αγάπη μπορεί να ασκείται με επιμέρους πράξεις φιλανθρωπίας.

        Θα πρέπει να τονιστεί στο σημείο αυτό ότι τα μυστήρια της Εκκλησίας κατ' ουσίαν είναι ... ένα : το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. Αν μάλιστα προσέξουμε τη μυστική ευχή του επισκόπου λίγο πρίν μας καλέσει να κοινωνήσουμε "των αχράντων μυστηρίων", όπως λέμε, αυτό το ενα μυστήριο εκφέρεται σε πληθυντικό αριθμό : ¨Σοί παρακατηθέμεθα την ζωήν ημών άπασαν, και την ελπίδα, Δέσποτα φιλάνθρωπε, και παρακαλούμεν, και δεόμεθα, και ικετεύομεν, καταξίωσον ημάς μεταλαβείν των επουρανίων σου και φρικτών μυστηρίων, ταύτης της ιεράς και πνευματικής Τραπέζης..." Έτσι καταλαβαίνουμε και την επισήμαμση του Νικολάου Καβάσιλα, ότι η Εκκλησία "σημαίνεται εν τοις μυστηρίοις". Το πιθανότερον λοιπον είναι να ονομάσθηκαν μυστήρια διάφορες αγιαστικές πράξεις που ήταν άμεσα συνδεδεμένς με το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας.

Δημήτρης Μαυρόπουλος,ΔΙΕΡΧΟΜΕΝΟΙ ΔΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ, Εκδόσεις Δόμος.

. . . ή μένεις στο Όρος, και αφομοιώνεσαι απ' αυτό, ή φεύγεις.

       

Υπάρχει μιά βαθιά σοφία που φανερώνεται στο πως είναι διοργανωμένη η ζωή,  πώς έχει διαμορφωθεί ο όλος χώρος. Το καθετί είναι κατάληξι εμπειρίας αιώνων και χιλιετιών.

        Βρίσκεσαι σ' ένα ελεύθερο και αληθινό πανεπιστήμιο' πανεπιστήμιο της ερήμου. 

       Δεν καλλιεργείς μιά ικανότητά σου, ένα τάλαντό σου, μιά ορισμένη ώρα της ζωής σου. Αξιοποιείς όλο τον εαυτό σου σ' όλο τον χρόνο σου.

        Κλίμα άλλης αγωγής. Ελευθερία άλλου κόσμου, σε τούτο τον κόσμο ζώντας. άσκησι της ψυχής και του σώματος: στον ναό, με τις ακολουθίες' στο κελί, με τον κανόνα και τη μελέτη' στο διακόνημα, στη βιβλιοθήκη, στα εργαστήρια, στα περιβόλια, στα δάση στη θάλασσα.

         Εξαγιασμός όλων των δυνατοτήτων που έχει ο άνθρωπος. Χριστοποίησις και λόγωσις όλων των αισθήσεων του ανθρώπου. Να γίνης όλος μιά αίσθησι.

        Και όλα αυτά, όχι σε ένα φυσιοκρατικό κόσμο και χώρο, με προοπτική χρονική, ενδοκοσμική, που αρχίζουν και τελειώνουν στον παρόντα, που προωθούνται και κατορθώνονται με μόνες τις ανθρώπινες δυνάμεις.

        Αλλά τί άλλο;

       Η άσκησι στην υπομονή και στην ταπείνωσι σε κάνουν κοινωνό της θείας βοηθείας και χάριτος.

        Ζής καρτερικά τη δοκιμασία της Γεσθημανής οου μαζί με τον Κύριο και Υιό της Παρθένου, που έπαθε  ημίν υπολιμπάνων υπογραμμόν. Ακολουθείς τα ίχνη Αυτού ο οποίος ζήτησε από τον Πατέρα Του τρίς αυτό τον λόγον ειπών: "Πάτερ, ει δυνατόν, παρελθέτω απ' εμού το ποτήριον τούτο' πλήν ουχ ως εγώ θέλω, αλλ' ως σύ". Γίνεται το θέλημά Του στη ζωή σου.

        Σαν τον σπόρο, πεθαίνεις στη γη την καλή και αγαθή της Εκκλησίας, και αυτή αυτομάτως καρποφορεί: βλαστάνει μιά άλλη ζωή, ήρεμη και παντοδύναμη, χαρισμένη άνωθεν. Αυτής θάνατος ουκέτι κυριεύει.

        Νοιώθεις κάτι νέο, ασύλληπτο, απερίγραπτο, να σκηνώνη μέσα σου. Αντανακλά γύρω σου. Είναι γεμάτη η ύλη θεία χάρι.

        Μιά στοργή  θεουργική σε περιβάλλει. Μιά χαρά βλυστάνει μέσα σου. Ένα φώς πηγάζει από την καρδιά σου. Όλα τα θνητά ενδύονται με χάρι αθανασίας και φθαρτά με αφθαρσία.

        Και δεν ξέρεις πώς έγινε όλο αυτό. Γιατί σου δόθηκε αυτή η χαρά δωρεάν. Και αυτό δεν παρέρχεται. Όσο μένεις αυξάνει. Έρχεται από μακριά και σε πάει μακριά.

Αρχιμ. Βασιλείου Ιβηρήτου,"ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΚΑΙ Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΜΑΣ"  έκδοσις Ι.Μ.Ιβήρων 2003

         

        

     

 

         Χιλιετίες ολόκληρες σ' αυτόν τον τόπο έζησε ένας κόσμος με πνευματική ευαισθησία και αναζήτησι. Ένας κόσμος που σεβόταν τον Θεό. Τον προβλημάτιζε το μυστήριο. Από τον Όμηρο, που την "Ελλάδα πεπαίδευκε", κατά τον Πλάτωνα, βλέπομε πώς διασταυρώνεται η ζωή του κόσμου με τούς θεούς. 

        Η ζωή των ηρώων είναι γεμάτη από θείες επεμβάσεις, οπτασίες και ενισχύσεις.  Και η γη της Ελλάδος είναι γεμάτη από ναούς. Την Αθήνα βρήκε ο Απόστολος Παύλος ¨κατείδωλον", γεμάτη βωμούς και σεβάσματα.  Και τους Αθηναίους θεώρησε "ως δεισιδαιμονεστέρους" (ως τους πιο θεοφοβούμενους) από όσους είχε γνωρίσει.

        Αυτός ο σεβόμενος τον Θεό κόσμος δέχτηκε το κήρυγμα για τον άγνωστο Θεό. Και προχωρούμε στην καινή κτίσι. Φτάνομε στο "όπως αν εξ ελληνικών ωφελούντο λόγων" του Μεγάλου Βασιλείου. Και συνεχίζεται η ιστορία. "Οι Έλληνες σοφίαν ζητούσι"' και τη  βρίσκουν στη σαρκωθείσα του Θεού Σοφία. Αφιερώνονται σ' αυτήν. Κτίζουν τον ναό της του Θεού Σοφίας με τους κίονες και τα μάρμαρα των παλαιών τους ναών. Και διατυπώνουν το μυστήριο της θεολογίας με τους όρους που λάξευσαν οι προγενέστεροι Έλληνες. Και μιλούν σήμερα για μια ελληνικότητα της Ορθοδόξου θεολογίας (π. Γεώργιος Φλωρόσκι). 

        Και βαφτίζεται ο λαός μας στη νέα χάρι' "την νέαν αμφιέννυται αφθαρσίαν του Πνεύματος".

        Έχομε τούς μεγάλους Πατέρες και Οικουμενικούς  Διδασκάλους, "τα μεγάλα στοιχεία ώσπερ την κτίσιν συνιστώντα" ' και τον απλό λαό, που αποκτά και ζωογονείται από την ίδια αγιότητα.

        Στη φιλοσοφία και στην καθημερινή ζωή προχωρεί η ευλογία της Εκκλησίας.  Όλος ο λαϊκός πολιτισμός, το δημοτικό τραγούδι, τα ήθη και τα έθιμα του λαού σχετίζονται με τις αρχαίες καταβολές του (σώζουν το μέτρο και την αδρότητα του κλασσικού) και αγιάζονται καθαιρόμενα με το πνεύμα της Χάριτος.

        Γι' αυτό, είναι επόμενο, μόλις περιφρονήσαμε την Ορθόδοξη Εκκλησία (χάχωμε την οργανική μας σχέσι μ' αυτήν), παθαίνομε παραισθήσεις, παραπαίομε, χάνομε τον έλεγχο του εαυτού μας, αυτοκαταστρεφόμαστε. Πετάμε τα αρχαία από τα σχολεία σαν άχρηστα (και τί θεωρούμε χρήσιμο;). Ευτελίζομε και εκφυλίζομε το είναι μας, κουτσουρεύοντας χωρίς αιδώ τον νεοελληνικό πολιτισμό και την ιστορία μας με κοντόθωρες ερμηνείες αναποδείκτων ιδεολογιών.

        Τότε πράγματι δεν έχομε ανάγκη από κανέναν εχθρό.

Αρχιμ. Βασιλείου  Ιβηρίτου,"ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΚΑΙ Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΜΑΣ" Εκδοσις Ι>Μ> Ιβήρων 2003

     

  

Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί. Όντας έξω από τον κόσμο, βρισκόμαστε κάπως στην καρδιά του κόσμου. Όντας μακριά από τον κόσμο, δεχόμαστε τους ανθρώπους απ΄όλο τον κόσμο, που έρχονται να ανοίξουν την καρδιά τους, το άγνωστο βάθος τους, σε κάποιον που ζει στην έρημο και προσπαθεί να ανήκει στον Θεό και σε Όλους τους αγνώστους αδελφούς του.

        Έτσι γνωρίζομε τον πόνο τον βαθύ και τον ήσυχο λόγο της εξομολογήσεως του πληγωμένου και ταλαιπωρημένου σημερινού ανθρώπου.

        Στο Άγιον Όρος με έναν ιδιαίτερο τρόπο ζουν οι παλιοί Άγιοι, και ακούγεται ο πόνος και ο κλαυθμός της ανθρωπότητος.

        Ξέρομε ότι δεν υπάρχει περιθώριο για άλλες δοκιμές' γι αυτό, σας μιλάμε για πράγματα σίγουρα και δοκιμασμένα' για την Ορθόδοξη Εκκλησία, που είναι ο ίδιος ο Θεάνθρωπος.

        Δεν λέμε απόψεις δικές μας, ούτε διατυπώνομε  γνώμες ατομικές ("Λογισμοί θνητών πάντες και επισφαλείς αι επίνοιαι αυτών").

        Δεν θεωρούμε κανέναν άλλο κυριότερο αίτιο, ούτε κτυπάμε κανέναν περισσότερο από τον εαυτό μας. Δεν χωρίζεται ο εαυτός μας, ούτε η σωτηρία μας, από τον άλλον αδελφό μας.

        Σας λέμε τον λόγο τον σωτήριο της μετανοίας: Μπορούμε να ζήσωμε. Μπορούμε να μην πάρωμε διαζύγιο από την Χάρι και την όντως ζωή. Τότε οι δοκιμασίες και οι κίνδυνοι όλων των ειδών και των επιπέδων που μας απειλούν έσωθεν και έξωθεν θα μεταβληθούν σε ευλογίες, σε δυνάμεις δημιουργικές. Θα είμαστε ευγνώμονες στους εχθρούς μας, τους οποιουσδήποτε, που μας εξήγειραν σε εγρήγορσι και νήψι, και μας ώθησαν να αξιοποιήσωμε για τον εαυτό μας και για όλο τον κόσμο τα αδαπάνητα κοιτάσματα της πνευματικής ενέργειας που κρύβει το υπέδαφος της Παραδόσεώς μας.

Αρχιμ. Βασίλειος Ιβηρίτης, "ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΚΑΙ Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΜΑΣ" Ι.Μ.ΙΒΗΡΩΝ 2003

        Ο Άγιος λοιπόν -είτε έχει αναγνωριστεί από την Εκκλησία ως Άγιος είτε δεν έχει αναγνωριστεί- βρίσκεται σε άλλη προοπτική.  Ξεπερνώ λοιπόν τις εκφράσεις "σε άλλη κατάσταση", "σε μέση κατάσταση" _-χωρίς να σημαίνει ότι τις απορρίπτω ως λάθος- και βάζω στη θέση τους την έκφραση "σε άλλη προοπτική". Ποια είναι αυτή η προοπτική; Όλοι γεννιόμαστε με προοπτική να πεθάνουμε.  Ο Άγιος κατορθώνει να ξεπεράσει αυτήν την προοπτική της φύσεώς του, της φυσικής γεννήσεως, και βρίσκεται στην προοπτική της ζωής. Ο Άγιος γεννιέται μέσα σε μια αγιότητα για να ζει. Και αυτό είναι που λέμε "ζω εν Χριστώ". 

        Για να το καταλάβουμε αυτό ίσως ακόμα καλύτερα, θα ήθελα να σας υπενθυμίσω ότι κάθε φορά που τελείται το μυστήριο της Ευχαριστίας, επομένως κάθε έσχατη ημέρα που είναι παρούσα, κάθε στιγμή που πραγματοποιείται αυτό που ονομάζουμε Βασιλεία του Θεού, Δευτέρα Παρουσία, όλοι όσοι είμαστε συναγμένοι γύρω από το τραπέζι αυτό είμαστε επίσης άγιοι. Η διαφορά μας με τους επώνυμους Αγίους της Εκκλησίας μας είναι ότι σε μας χαρίζεται, μας δωρίζεται, μας προσφέρεται σε αυτήν τη Σύναξη, Και μετά την χάνουμε και πάμε να την ξαναβρούμε.  Είμαστε σ' έναν τραγικό διάλογο μ' αυτήν την αγιότητα.  Ενώ ο Άγιος βρίσκεται οιονεί εις το διηνεκές μέσα σε αυτήν την αγιότητα.  Και αυτή είναι η διαφορά μας.

      

  . . . όταν μιλάμε για τους Αγίους, μπορεί για παιδαγωγικούς λόγους να μιλήσουμε για τις αρετές τους, να μιλήσουμε για τις ασκήσεις τους, να μιλήσουμε για τα βασανιστήρια τους, για την αγάπη τους, για όλα αυτά.  Αλλά όλα είναι μικρά σημεία της ζωής τους.  Είναι Άγιοι γιατί παραιτήθηκαν.  Ο πρώτος άγιος που μαρτυρείται στην Εκκλησία μας είναι ακριβώς ο άγιος της παραιτήσεως, της πλήρους παραδόσεως. Στις τελευταίες στιγμές της ζωής του παραδίδεται σε αυτόν που βρίσκεται δίπλα του σταυρωμένος. Είναι ο ληστής.  Αυτός είναι ο πρώτος άγιος της Εκκλησίας μας.  Παραιτείται.  Παραδίνεται,και γι' αυτό βρίσκεται μέσα στους κόλπους του του Χριστού.  Και είδατε τι λέει ο Χριστός: "σήμερα μετ' εμού έση εν τω παραδείσω". Δηλαδή σε οδηγώ στον Πατέρα μου. 

Δημήτρης Μαυρόπουλος, "ΔΙΕΡΧΟΜΕΝΟΙ ΔΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ" Εκδόσεις  Δόμος.