Ἡ παρουσία τοῦ Θεανθρώπου  εἶναι θεοφάνεια, ὄχι διατύπωσι ἀπόψεων. Δὲν ἔρχεται να ἐπιβάλη τὴ γνώμη Του, ἀλλά νὰ θυσιάση την ψυχή Του.  Δὲν ἔρχεται νὰ κρίνη καὶ νὰ ὑποτάξη, ἀλλὰ νὰ σώση καὶ νὰ ἐλευθερώση.  Ἔρχεται νὰ φανερώση τὴν ἄφατη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπο.

        Μὲ την παρουσία Του ἀνατέλλει φῶς παρακλήσεως, πού ἀποκαλύπτει ὅτι ἡ αἰτία καὶ ὁ τρόπος ὑπάρξεως τοῦ σύμπαντος κόσμου καὶ τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου βρίσκονται σὲ μιὰ  ἄναρχη ἀρχή, σὲ μια ἀπερινόητη Θεότητα που εἶναι κάλλος ἀμήχανον, ἀγάπη Τριαδική και μοναδική΄ ἐν Τριάδι προσώπων και μονάδι οὐσίας «διαιρέσει τὴν ἔνωσιν και ἔμπαλιν ἔχουσα».

       Καὶ ὁ Κύριος γνωρίζεται  ὡς ὁ ἀπεσταλμένος τοῦ Πατρός. «’Εκ τοῦ Θεοῦ ἐξῆλθον καὶ ἥκω’οὐδέ γαρ ἀπ’ἐμαυτοῦ ἐλήλυθα, ἀλλά ἐκεῖνος με ἀπέστειλε». Κάνει ὑπακοή στο θέλημα τοῦ Πατρός.

        Ἔρχεται νὰ μᾶς φανερώση τὀ πλήρωμα τῆς ἀληθείας ὡς κοινωνία ζωῆς και ἀγάπης. Νὰ ἐγκεντρίση τὴν ὕπαρξί μας στὸ Τριαδικό καθὼς. «Καθώς ἠγάπησέ με ὁ Πατήρ, κἀγώ ἠγάπησα ὑμᾶς’ μείνατε  ἐν τῇ ἀγάπῃ τῇ ἐμῇ». «’Εγώ εἰμι ἡ ἄμπελος, ὑμεῖς τὰ κλήματα». Ἦλθε «ἵνα ζωὴν ἔχωμεν καὶ περισσόν ἔχωμεν». Τὸ περισσὸν τῆς ζωῆς εἶναι ἡ καινή κτίσις καὶ πολιτεία τῶν ἐσχάτων.

«Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΔΟΞΗΣ» Ἀρχιμ. Βασιλείου, Προηγουμένου Ἱερᾶς Μονῆς Ἰβήρων

 

Σήμερον γεννᾶται ἐκ Παρθένου,

ὁ δρακὶ τὴν πᾶσαν ἔχων κτίσιν.

 

‘Ράκη, καθάπερ βροτός,

σπαργανοῦται

ὁ τῇ οὐσία ἀναφής.

 

Θεός ἐν φάτνῃ ἀνακλίνεται,

ὀ στερεώσας τοὺς οὐρανούς

πάλαι κατ’αρχάς.

 

Ἐκ μαζῶν γάλα τρέφεται,

ὁ ἐν τῃ ἐρήμῳ μάννα

ὀμβρήσας τῷ Λαῷ.

 

Μάγους προσκαλεῖται,

ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας.

 

Δῶρα τούτων αἴρει,

ὁ Υἱὸς τῆς Παρθένου.

 

Προσκυνοῦμεν σου τὴν Γένναν, Χριστέ.

Δεῖξον ἡμῖν καὶ τὰ θεῖα σου Θεοφάνεια.

ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ

Ἀκολουθία Ὡρῶν

 

 

 

Σήμερα γεννᾶται ἀπό την Παρθένο Μαρία, αὐτός πού συγκρατεῖ με το χέρι του ὅλη την κτίσι.

 

Με κουρέλια ἀντί για σπάργανα σάν θνητός ἄνθρωπος τυλίσσεται (ὡς Βρέφος), αὐτός πού εἶναι κατά κατά την οὐσία του ἀψηλάφητος.

 

Ὁ Θεός (ὡς Βρέφος) ἀνακλίνεται στην Φάτνη, αὐτός πού ἐστερέωσε τούς οὐρανούς την παλαιά ἐποχή κατά την αρχή τῆς δημιουργίας.

 

Με γάλα ἐκ μαστῶν (τῆς Παρθένου) τρέφεται, αὐτός ὁ ὁποῖος στην ἔρημο το μάννα σάν βροχή ἔρριξε στον Ἰσραηλιτικό λαό.

 

Τούς Μάγους προσκαλεῖ  (διά μηνύματος του ἐμφανισθέντος ἄστρου) ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας.

 

Δῶρα ἐκ τούτων δέχεται (παίρνει), ὁ Υἱός τῆς Παρθένου Μαρίας.

 

Προσκυνοῦμεν τήν γέννησί Σου, Χριστέ.

Δεῖξε σέ μᾶς καί τά ἁγια Σου Θεοφάνεια.

Π. ΚΑΛΥΒΑΣ

 

 

       

Οι μοντέρνοι ειδήμονες που βλέπουν τα Χριστούγεννα αφ’ υψηλού,  δεν παύουν παρ’ όλα αυτά να τονίζουν και να ξανατονίζουν  πόσο σημαντική είναι για τη ζωή η μόρφωση και η παιδαγωγική ψυχολογία.  Στιγμή δεν σταματούν  να επαναλαμβάνουν ότι, σύμφωνα με τους νόμους της αιτιότητας, οι πρώιμες παιδικές εντυπώσεις είναι εκείνες που διαμορφώνουν το χαρακτήρα του ανθρώπου.  Εξοργίζονται μάλιστα όταν βλέπουν την όραση ενός μικρού παιδιού να δηλητηριάζεται από τα κακόγουστα χρώματα μιας κούκλας, ή όταν το νευρικό του σύστημα ταλαιπωρείται από κάποια κακόηχη κουδουνίστρα. Ε, λοιπόν αυτοί οι ίδιοι άνθρωποι μάς θεωρούν, εμάς, στενόμυαλους και φανατικούς όταν λέμε ότι, γι ’αυτούς ακριβώς τους λόγους, είναι διαφορετικό να αναθρέφεται  ἐνα  παιδί ως Χριστιανός και διαφορετικά να μεγαλώνει ως Μουσουλμάνος, Εβραίος, ή άθεος. Αλλά  αυτή η διαφορά υπάρχει και είναι ότι, μέσα από εικόνες και ιστορία, το χριστιανόπουλο διδάσκεται και αφομοιώνει από την πρώιμη ηλικία του αυτόν ακριβώς τον ασύλληπτο συνειρμικό συνδυασμό τόσο αντίθετων μεταξύ τους ιδεών. Δεν πρόκειται για μια θεολογική απλώς διαφορά. Πρόκειται για μια ψυχολογική διαφορά, η οποία παραμένει εντυπωμένη στο νου ακόμη και όταν φύγουν από τη μέση οι θεολογίες.  Είναι «ἁθεράπευτη», όπως θα έλεγαν οι μοντέρνοι ειδήμονές μας. Κάθε αγνωστικιστής ή άθεος που σαν παιδί γιόρτασε τα Χριστούγεννα, διατηρεί μέσα στο νου του, είτε του αρέσει είτε όχι, την ικανότητα να συνδυάζει συνειρμικά δύο ιδέες τις οποίες η υπόλοιπη  Ανθρωπότητα θεωρεί εντελώς ξένες μεταξύ τους : την ιδέα  ενός μωρού και την ιδέα μιας άγνωστης δύναμης που βαστάει τα αστέρια. Ο νους και η φαντασία του εξακολουθούν να συνδυάζουν  αυτές τις δύο ιδέες, ακόμη κι όταν η στεγνή λογική του δεν βλέπει για ποιο λόγο να κάνει ένα τέτοιο συνειρμό.  Η εικόνα μιας μητέρας που κρατάει στην αγκαλιά της ἐνα μωρό, θα του παραπέμπει πάντοτε σε κάποιον σωτήρα και θα συνδυάζει το τρομερό όνομα του Θεού με το έλεος και τη γλυκύτητα. Ας το προσέξουμε : αυτές οι δύο ιδέες δεν είναι από τη φύση τους αυτονόητα και αναπόφευκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους. Ούτε ο αρχαίος Έλληνας, ούτε ο Κινέζος, ούτε ο Αριστοτέλης, ούτε ο Κομφούκιος κάνουν ένα τέτοιο συνδυασμό. Όπως δεν συνδυάζονται υποχρεωτικά οι έννοιες βαρύτητα και γατάκι, έτσι δεν συνδυάζονται κατ’ ανάγκην οι έννοιες  Θεός και μωράκι. Τις συνέδεσαν μέσα στο νου μας τα Χριστούγεννα επειδή είμαστε Χριστιανοί, επειδή είμαστε ψυχολογικά Χριστιανοί, έστω και αν δεν είμαστε θεολογικά Χριστιανοί. Κοντολογίς, αυτός ο συνδυασμός μετασχημάτισε καθοριστικά την ανθρώπινη φύση. Διότι υπάρχει πραγματικά μια διαφορά  ανάμεσα στον άνθρωπο που το γνωρίζει αυτό και σε εκείνον που δεν το γνωρίζει.  Αυτή η διαφορά δεν είναι απαραιτήτως διαφορά ηθικού βάρους. Ένας Μουσουλμάνος ή ένας Εβραίος  μπορεί κάλλιστα να έχουν μεγαλύτερη ηθική ακεραιότητα από ένα Χριστιανό. Είναι όμως μια διαφορά, η οποία αφορά στο απλό και ξεκάθαρο γεγονός της διασταύρωσης δύο διαφορετικών ακτίνων φωτός,  στο συνδυασμό δύο διαφορετικών  άστρων στο δικό μας ζωδιακό χάρτη. Πρόκειται για τον συνδυασμό της παντοδυναμίας με την αδυναμία, η της θεότητας με την παιδικότητα, ο οποίος αποτελεί στ’ αλήθεια την κατακλείδα της χριστιανικής πίστης και τίποτα, ούτε  καν οι εκατομμύρια επαναλήψεις, δεν μπόρεσε να τον μετατρέψει  σε βαρετή κοινοτοπία.  Έχουμε λοιπόν  κάθε λόγο  να μιλάμε για ένα μοναδικό χαρακτηριστικό του Χριστιανισμού. Η Βηθλεέμ είναι ο τόπος στον οποίο συναντιούνται τα άκρα.

                                                                                  GILBERT KEITH CHESTERTON,The Everlasting Man, London 1925

                                                                                             Ο ΑΙΩΝΙΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ,  ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΩΝΑΣ , ΠΡΕΒΕΖΑ 2021

 

     

   Στην καρδιά όλων των μυθοπλασιών και των φιλοσοφιών, έκανε ξαφνικά την εμφάνισή της μια συγκλονιστική εξαίρεση τόσο βροντερή όσο και ο ήχος της Σάλπιγγας της Κρίσεως. Μόνο που το νέο το οποίο ήρθε να αναγγείλει, ήταν μια είδηση καλή, τόσο καλή που έμοιαζε απίθανο να είναι αληθινή. Ήταν η είδηση ότι εκείνος ο μυστηριώδης Πλάστης του κόσμου επισκέφθηκε τον κόσμο του αυτοπροσώπως. Η αναγγελία ότι πραγματικά, και μάλιστα σχετικά πρόσφατα, καταμεσίς του ιστορικού χρόνου, αυτό το υπέρτατο  αόρατο Ον, για το οποίο οι μυθοπλάστες σκάρωναν τις ιστορίες τους και οι σοφοί τις θεωρίες τους, ο άνθρωπος που Έπλασε τον Κόσμο, περπάτησε στον κόσμο. Αναμφίβολα, αυτό το Υπέρτατο Ον πραγματικά το υπονοούσαν ανέκαθεν  οι σπουδαιότεροι στοχαστές και οι ομορφότεροι μύθοι.  Όμως κανένας τους δεν είχε διακηρύξει ρητά κάτι παρόμοιο. Διότι είναι τελείως λάθος να πει κανείς ότι κάποιος από τους ήρωες και τους σοφούς πριν από τον Χριστό, είχε αποτολμήσει να ισχυριστεί ότι ενσάρκωνε τον μυστηριώδη εκείνο Κύριο και Δημιουργό, για τον οποίον ο κόσμος ολόκληρος έπλαθε όνειρα και φιλονικούσε.  Ποτέ κανείς τους δεν ισχυρίστηκε κάτι τέτοιο. Το περισσότερο που ισχυρίστηκαν κάποιοι θρησκευτικοί προφήτες, ήταν ότι ήταν οι μόνοι αληθινοί διάκονοι του υπέρτατου Όντος. Το περισσότερο που μπορεί να ισχυρίστηκαν κάποιοι οραματιστές, ήταν ότι οι άνθρωποι μπορούν να έρθουν σε κάποια επαφή με τη δόξα αυτού του Όντος, ή έστω κάποιων κατώτερων πνευματικών όντων. Το περισσότερο που  μπορεί να ισχυρίστηκαν κάποιοι πρωτόγονοι μύθοι, ήταν ότι ο κόσμος είναι έργο ενός Δημιουργού. Κανένας τους δεν τόλμησε ποτέ να διακηρύξει πως ο Δημιουργός έζησε αυτοπροσώπως την καθημερινότητα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και συνομίλησε με τους τελώνες και τους απλούς  υπαλλήλους σε τραπεζώματα σαν εκείνα που περιέγραφε λίγα χρόνια νωρίτερα ο Οράτιος. Και ποτέ προηγουμένως μια τόσο τολμηρή αναγγελία, η συγκλονιστικότερη που ακούσθηκε από ανθρώπινα χείλη από τον καιρό που ο άνθρωπος πρωτομίλησε, δεν είχε αποτελέσει την καρδιά και το θεμέλιο της πίστης ενός μεγάλου πολιτισμού για περισσότερα από χίλια χρόνια. Χωρίς αμφιβολία, η ίδια αυτή  αναγγελία έδωσε με τη μοναδική λαβή στους αντιπάλους της να μιλούν για παραλήρημα, πλην όμως είναι αυτή που κονιορτοποιεί ευθύς εξαρχής κάθε απόπειρα συγκριτικής θεολογίας.

       Η είδηση αυτή απλώθηκε στον κόσμο σαν άνεμος από φλεγόμενους αγγελιοφόρους, που γύριζαν τη γη διαδίδοντας το αποκαλυπτικό θαύμα της. Και δεν νομίζω ότι υπερβάλλω αν πω ότι ο άνεμος αυτός δεν έχει πάψει να φυσάει. Όμως αυτό που ο κόσμος, με τους σοφούς του και με τους εμπνευσμένους μυθοπλάστες του, δεν μπορεί να καταλάβει είναι για ποιο λόγο οι ιερείς και οι πιστοί της Εκκλησίας φέρονται σαν αγγελιοφόροι. Αγγελιοφόρος δεν είναι κάποιος που ονειρεύεται μηνύματα, ούτε κάποιος που τα φιλοσοφεί καταλεπτώς. Είναι εκείνος που δεν έχει άλλο στο νου του παρά να τα παραδώσει. Για τον αγγελιοφόρο, το μήνυμα δεν είναι κάτι το θεωρητικό, ούτε αποκύημα της φαντασίας. Είναι κάτι το εντελώς πραγματικό. Δεν θα επιχειρήσω εδώ να αποδείξω για ποιο λόγο το μήνυμα της Εκκλησίας είναι αληθινό. Θα επισημάνω μόνο ότι έτσι το έβλεπαν εκείνοι οι αγγελιοφόροι : ως γεγονός. Όλα όσα προσάπτουν στην χριστιανική Εκκλησία, ότι είναι αυταρχική, δογματική και αμετάπιστη, έχουν να κάνουν με αυτό το γεγονός. Επιτρέψτε μου να αποφύγω, όλες εκείνες τις λεπτολογίες, που κινδυνεύουν να πνίξουν την ουσία αυτής της παράξενης ιστορίας. Εκείνο που ξεχωρίζει τις θρησκείες του κόσμου, δεν είναι η ποσότητα κάποιων λεπτών αποχρώσεων μυστικισμού, ούτε ο βαθμός λογικής συνοχής των μύθων τους. Η διαχωριστική γραμμή στο θρησκευτικό πεδίο ορίζεται ανάμεσα σε εκείνους τους ανθρώπους που μεταφέρουν αυτό το μήνυμα  και σε εκείνους που δεν το έχουν ακούσει, ή δεν μπορούν ακόμα να πιστέψουν σε αυτό.

GILBERT KEITH CHESTERTON,

“The  Everlasnting Man” Πρώτη έκδοση London 1925 - «Ο ΑΙΩΝΙΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ» Εκδόσεις ΙΩΝΑΣ, ΠΡΕΒΕΖΑ 2021 

 

Κοντάκιον

Ἡ Παρθένος σήμερον,

τόν προαιώνιον Λόγον,

ἐν σπηλαίῳ ἔρχεται,

άποτεκεῖν ἀπορρήτως.

Χὀρευε ἡ οἰκουμένη

ἀκουτισθεῖσα’

δόξασον μετά ἀγγέλων

και τῶν ποιμένων,

βουληθέντα ἐποφθῆναι,

παιδίον νέον,

τόν πρό αἰώνων Θεόν.

 

Ἡ Παρθένος σήμερα, ἔρχεται στο Σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ, για να γεννήση κατά τρόπο ἀνέκφραστο και μυστηριώδη, χωρίς να πάρη είδησι κανένας, τον Λόγο Χριστό, που υπῆρχε πρό πάντων τῶν αἰώνων.Χόρευε ἀπό χαρά ἡ Οἰκουμένη, πού ἄκουσες με τ’αὐτιά σου (την χαρμόσυνη αὐτή εἴδησι). Δόξασε μαζί με τούς Ἀγγέλους και τούς Ποιμένες, το καινοφανές (πρωτοφανές) Βρέφος, πού ἠθέλησε να φανερωθῆ σέ μᾶς, πού είναι ὁ ὑπάρχων πρό τῶν αἰώνων Θεός μας.                   Π. ΚΑΛΥΒΑ