Με άλλα λόγα, οι πραγματικοί εαυτοί μας καρτερούν τη στιγμή που εμείς θα ζήσουμε εν Χριστώ.  Αυτό που τώρα ονομάζω ο «εαυτός, μου» με δυσκολία θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί πρόσωπο.  Βασικά ο «εαυτός μου» είναι σημείο συνάντησης ποικίλων φυσικών δυνάμεων, επιθυμιών, φόβων κλπ,κλπ μερικά από τα οποία προέρχονται από τους προγόνους μας και κάποια άλλα από την εκπαίδευσή μας κάποια ίσως και από τους δαίμονες.  Ο «εαυτός» για τον οποίο είχες σχεδιαστεί είναι κάτι που δεν αντλεί τη ζωτική του δύναμη από τη Φύση, αλλά από το Θεό.

Πραγματικές προσωπικότητες δεν υπάρχουν πουθενά αλλού, εννοώ πλήρεις, ολοκληρωμένες προσωπικότητες.  Μόνο όταν επιτρέψεις στον εαυτό σου να πλησιάσει τη ζωή του Θεού, τότε μόνο μετατρέπεσαι σε αληθινό πρόσωπο.        

                                                                                                                                  C. S. Lewis

Στή σύγχρονη ηδονιστική κοινωνία μπορεί να μήν είναι αμέσως αυτονόητο γιατί η αναζήτηση της ηδονής είναι παράλογη.  Ο άγιος Μάξιμος προσφέρει μία εξήγηση : άν και η εμπειρία μας διδάσκει ότι «κάθε ηδονή ακολουθείται αναπόφευκτα από την οδύνη», οι άνθρωποι ενεργούν σαν αυτό να μήν ισχύει. Αγνοώντας μία πληθώρα αντίθετων εμπειριών, οι άνθρωποι παράλογα θεωρούν  ότι η ευχαρίστηση και ο πόνος μπορούν  να κρατηθούν  ξεχωριστά.  Κατά συνέπεια, συνεχίζουν να αναζητούν  την ηδονή με αποτέλεσμα να γεννιούνται τα πάθη πού παράγουν επιπρόσθετο πόνο σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό.

                                                                    Αλεξίου Ιερομονάχου Καρακαλλινού, Θεραπεία της ψυχής, εκδ. Αρμός

Η σπαρακτική ιστορία της ανθρώπινης φιλαυτίας είναι η τραγωδία του σπόρου πού δεν γίνεται ποτέ το πανύψηλο δέντρο πού φέρει καρπούς. Αντί να μεγαλώσει μέσα σε μία ολοένα και διευρυνόμενη σφαίρα αγάπης, η οποία τελικά περικλείει όλη την ανθρωπότητα, όπως η αγάπη του Χριστού αγκάλιασε τον κόσμο επάνω στο Σταυρό, η ψυχή διαστρεβλωμένη από τη φιλαυτία, συρρικνώνεται, μετασχηματισμένη σε μία αξιολύπητη μπάλα ορέξεων, πλεονεξίας και απομόνωσης.  Όλο το θαυμάσιο δυναμικό με το οποίο ο άνθρωπος  έχει προικοδοτηθεί πνίγεται και διαστρεβλώνεται καθώς κατευθύνεται προς ένα ανάξιο στόχο, αφήνοντας με αυτόν τον τρόπο τον άνθρωπο παγιδευμένο στο πολύ μικρό, πνιγερό και εντελώς υποκειμενικό κόσμο του σώματός του.

       Αλέξιος Ιερομόναχος Κρακαλλινός,"Θεραπεία της ψυχής" εκδ. Αρμός

 

                      

                              Η  θεωρία των γνωσιακών διαστρεβλώσεων του Beck

        Η στροφή από την πατερική ανατομία των λογισμών που καταλήγουν στην αμαρτία, στην γνωστική ανατομία των σκέψεων που οδηγούν στην ψυχολογική δυσλειτουργία, μοιάζει με στροφή από ένα τρισδιάστατο  πρότυπο σε ένα δισδιάστατο διάγραμμα.  Με την απώλεια της πνευματικής διάστασης, οι γραμμικές σχέσεις γίνονται ακόμη πιό σαφείς, αλλά οι σχέσεις του χώρου γίνονται πό απατηλές.  Σύμφωνα με τη γνωστική θεωρία της ψυχοπαθολογίας, «οι έννοιες είναι κατασκευασμένες από τον άνθρωπο και όχι προϋπάρχοντα συστατικά της πραγματικότητας.  Όμως, είναι σωστές ή ανακριβείς σε σχέση μέ ένα συγκεκριμένο πλαίσιο ή στόχο.  Όταν εμφανίζεται γνωσιακή διαστρέβλωση ή προκατάληψη, ο έννοιες είναι δυσλειτουργικές ή δυσπροσαρμοστικές όσον αφορά την ενεργοποίηση του ψυχοσωματικού συστήματος του ανθρώπου. Η γνωσιακή διαστρέβλωση περιλαμβάνει λάθη στο γνωστικό πλαίσιο (νόημα), στη γνωστική επεξεργασία, (νοητική διαχείριση της έννοιας)  ή και τα δύο».  Με άλλα λόγια, η προσωπική ερμηνεία μίας κατάστασης ή των συνεπειών της συγκεκριμένης δράσης μπορεί να είναι προκατειλημμένη ή νοθευμένη από προϋπάρχουσες πεποιθήσες, δηλαδή σχήματα, που είναι παράλογα ή αντιπαραγωγικά, καθώς και με συμπεράσματα πού δεν επιβεβαιώνονται από όλες τς διαθέσιμες πληροφορίες.  Αυτή η γνωσιακή διαστρέβλωση εμποδίζει τον άνθρωπο να ανταποκριθεί λογικά και ξεκινά μία αλυσιδωτή αντίδραση δυσπροσαρμοστικών σκέψεων, συναισθημάτων και συμπεριφορών.                                            

. . . Η λίστα των βασικών γνωσιακών δαστρεβλώσεων του Beck περιλαμβάνει : 

διχοτόμο τρόπο σκέψης, καταστροφολογία, αποκλεισμό των θετικών στοιχείων, συναισθηματική συλλογιστική, ετικετοποίηση, μεγένθυνση ή ελαχιστοποίηση, διάβασμα της σκέψης, υπεργενίκευση, εξατομίκευση, προτρεπτικές δηλώσεις και όραση με παρωπίδες.

. . . Αν και οι οκτώ κακοί λογισμοί (γαστριμαργία,πορνεία, φιλαργυρία, οργή, λύπη, ακηδία, κενοδοξία και υπερηφάνεια) και οι δώδεκα γνωσιακές διαστρεβλώσεις περιλαμβάνουν λάθη κρίσεως  και προπτικής, οι δύο κατάλογοι εκ πρώτης όψεως έχουν τόσο λίγα κοινά όσο ένα γραφείο ψυχολόγου με το κελί ενός ασκητή. Εάν, παρόλα αυτά, σημειώσουμε ότι οι οκτώ κακοί λογισμοί θεωρούνται επίσης  ως οι οκτώ κακίες ή τα οκτώ πάθη, και εάν θυμηθούμε ότι έχουμε τεκμηριώσει  μία σχέση, όσο αδύναμη και άν είναι, μεταξύ παθών και των δυσλειτουργικών σχημάτων, τότε αρχίζει να διαφαίνετα μία σχέση γνωσιακών διαστρεβλώσεων και κακών λογισμών.

. . . Παρόλα αυτά, η γνώση των γνωσιακών διαστρεβλώσεων μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη στην κατανόηση του γιατί ένας κακός λογισμός είναι ένα λάθος από μιά αυστηρά ανθρώπινη προοπτική.

ΑΛΕΞΙΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΚΑΡΑΚΑΛΛΙΝΟΥ, «Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ», εκδ. ΑΡΜΟΣ

«Ο διάβολος σημαδεύει τη φτέρνα σας, σημαδεύετε το κεφάλι του.  Ποιό είναι το κεφάλι του: Η αρχή μίας κακής προσβολής.  Όταν αρχίζει να προτείνει τούς κακούς λογισμούς, τότε διώξτε τον μακριά, προτού να προκύψει η ευχαρίστηση και ακολουθήσει η συγκατάθεη». ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΙΠΠΩΝΟΣ 

«Τούτον δε τον πόλεμον δια μεν χάριτος Χριστού και δυνάμεως δυνατοί γινόμεθα καταργείν.  Αθεεί δε και δι΄εαυτού ρύσασθςι τινα εαυτόν μέχρι τού και των εκ των λογισμών απηλλάχθαι πάλης αδύνατον. Το δε αντιλέγειν και μή συνήδεσθαι δυνατόν». ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΑΙΓΥΠΤΙΟΥ,από το ίδιο βιβλίο.