Παρ’ όλο που βρίσκεσαι μέσα στον παρόντα αιώνα των ταραχών και κινδύνων, καλύπτεσαι από θεία ευλογία: «Ἐπεσκέψατο ἡμᾶς ἐξ ὔψους ὁ Σωτὴρ ἠμῶν»….

Από παντού δέχεσαι αφορμές ευφροσύνης. Και από όλα τα εντός σου εκπορεύεται πνεύμα ευγνωμοσύνης.  Αυτό λειτουργεί ως μια αναπνοή της ψυχής σου…

Γνωρίζεις τα πάντα δια Πνεύματος Αγίου…

Τα πάντα «γέγονε καινά». Τα πάντα υπάρχουν θεανθρώπινα…

Ο Χριστός ανελήφθη εν δόξη και μένει δια Πνεύματος Αγίου….

Οι πιστοί ζουν τη λειτουργική χαρά της εις ουρανούς ανόδου και την μεθ’ ημών παρουσία του Κυρίου. Αυτό γεμίζει τα πάντα με τη βεβαιότητα της σωτηρίας. Και οδηγεί στο «Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἔνεκεν»…

Στην ερώτηση: ποιος τα καταλαβαίνει όλα αυτά; Η απάντηση  είναι: δεν τα καταλαβαίνει αλλά τα ζει ο άνθρωπος που αγαπά, πονά και περιμένει…

Αρχιμ. Βασίλειος Ιβηρίτης

 

Γιατί άραγε ο Χριστός βλέπει τους τελώνες και τις πόρνες να είναι πιο κοντά στο Θεό από τους «δικαίους» και να τους προάγουν στην βασιλεία του Θεού;  Γιατί εκείνοι ξέρουν ότι είναι μακριά από το Θεό, ξέρουν πως βρίσκονται στην εξορία και μπορούν να αισθανθούν την ανάγκη να επιστρέψουν, ενώ οι «δίκαιοι» πιστεύουν στη δικαιοσύνη τη δικιά τους και γι’ αυτό δεν υποτάσσονται στη δικαιοσύνη του Θεού τους και δεν αισθάνονται την ανάγκη καμιάς επιστροφής. Δεν αισθάνονται την ανάγκη να επιστρέψουν στη βασιλεία του Θεού γιατί πιστεύουν ότι βρίσκονται σ’ αυτήν και πιστεύουν ότι βρίσκονται σ’ αυτήν γιατί είναι βέβαιοι ότι τη δικαιούνται και κανείς απ’ όσους είναι βέβαιοι ότι δικαιούνται τη βασιλεία του Θεού δεν την απολαμβάνει.                                                                         π.  ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΦΑΡΟΣ

 

Δεῦτε πιστοί, τὸ ζωοποιὸν Ξύλον προσκυνήσωμεν’  ἐν ᾧ Χριστὸς ὁ Βασιλεύς τῆς δόξης, ἐκουσίως χεῖρας ἐκτείνας, ὕψωσεν ἡμᾶς, εἰς τὴν ἀρχαίαν μακαριότητα’ οὕς πρὶν ὁ ἐχθρός, δι’ἡδονῆς συλήσας, ἐξορίστους Θεοῦ πεποίηκε…

(Ποίημα Λέοντος Δεσπότου, ἰδιόμελο Σταυροπροσκοινήσεως)

Ο διάβολος κυρίευσε τον άνθρωπο προσφέροντας τη θανατηφόρα εγωκεντρική ικανοποίηση σαν τον τρόπο με τον οποίο θα απολάμβανε πληθώρα ζωής και έτσι τον απέκοψε από την πηγή της ζωής, το Θεό. Έτσι, και όποιος θέλει να Τον ακολουθήσει, να ακολουθήσει το δρόμο που θα τον φέρει σε Εκείνον, πρέπει να αρνηθεί τον εαυτό του και να πάρει το σταυρό πάνω στον οποίο θα σταυρώσει το ναρκισσισμό του. Όποιος θέλει να ζήσει πραγματικά πρέπει να θανατώσει τον ζωόμορφο θάνατο που είναι ο εγωκεντρισμός του… π.Φιλόθεος Φάρος

 

 

       

Το εδραιωμένο και αναμφισβήτητο γεγονός είναι ότι στην πρώτη Εκκλησία η Θεία Κοινωνία ήταν ένας αυτονόητος κανόνας για όλους τους πιστούς  σε κάθε θεία Λειτουργία.  Εκείνο που πρέπει δε να τονιστεί ιδιαίτερα είναι ότι αυτή την «ἐν σώματι» και τακτική Θεία Κοινωνία δεν την καταλάβαιναν ούτε τη βίωναν μόνο σαν μια πράξη προσωπικής ευσέβειας και εξαγιασμού αλλά, πάνω απ’ όλα, σαν μια πράξη που προέρχεται από το γεγονός  ότι ο καθένας είναι μέλος της Εκκλησίας, δηλαδή σαν μια ολοκλήρωση, μια πραγματοποίηση αυτής της ιδιότητας του μέλους. Η Θεία Μετάληψη ονομαζόταν αλλά και βιωνόταν σαν το Μυστήριο της Εκκλησίας, το Μυστήριο της «ἐπί τῷ αὐτῷ συνάξεως», το Μυστήριο της ενότητας. «’Αναμείχτηκε με μᾶς», γράφει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, «καὶ εξαφάνισε  το Σῶμα Του μέσα μας ἔτσι ὥστε ἐμεῖς νὰ μπορέσουμε νὰ ἀποτελέσουμε μιά ὁλότητα καὶ νὰ γίνουμε ἔνα σῶμα ἐνωμένο μὲ τήν Κεφαλή». Πραγματικά στην πρώτη Εκκλησία δεν δέχονταν κανένα άλλο δείγμα ή κριτήριο ότι κάποιος  είναι μέλος της Εκκλησίας παρά μόνο τη συμμετοχή του στη θεία Μετάληψη : «ἧταν ἀπ’ ὅλους ἀποδεχτό ὅτι ὄταν κάποιος δεν κοινωνοῦσε για μερικές ἐβδομάδες ἀναθεματιζόταν, αφοριζόταν ἀπό το Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας». Η Θεία Μετάληψη του Σώματος και του Αίματος του Χριστού ήταν η αυτονόητη ολοκλήρωση του Βαπτίσματος και του Χρίσματος και δεν χρειαζόταν άλλες προϋποθέσεις για να κοινωνήσει κανείς (Βλέπε ευχή του μύρου: Αὐτός οὖν, Δέσποτα παμβασιλεῦ, εὔσπλαχνε, χάρισαι αὐτῷ (τόν νεοβαπτισθέντα) καί τήν σφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ  ἀγίου καί παντοδυνάμου και προσκυνητοῦ σου Πνεύματος, καί τήν μετάληψιν τοῦ ἁγίου Σώματος καί τοῦ τιμίου Αἵματος τοῦ Χριστοῦ σου…». Όλα δηλαδή τα άλλα μυστήρια έπικυρώνονται με τη συμμετοχή στη Θεία Μετάληψη.  Τόσο καταφανής ήταν η σχέση αυτή μεταξύ της ιδιότητας του μέλους της Εκκλησίας και της Θείας Κοινωνίας ώστε σ ’ένα παλιό  λειτουργικό κείμενο βρίσκουμε την απόλυση, πριν από τον καθαγιασμό των Τιμίων Δώρων, αυτών που «δέν μποροῦσαν νά πάρουν μέρος στη Θεία Κοινωνία». Θα πρέπει εδώ να διευκρινιστεί ότι όσο και αν αργότερα έγινε σκοτεινή και περίπλοκη αυτή η πρωταρχική αντίληψη της θείας Κοινωνίας δεν έχει ποτέ απορριφτεί εντελώς και παραμένει πάντοτε ο ουσιαστικός κανόνας της εκκλησιαστικής παράδοσης.

       Θα πρέπει, λοιπόν, κανείς να ρωτήσει όχι για τούτο τον κανόνα αλλά για το τί έγινε αργότερα.  Γιατί τον ξεχάσαμε τόσο ώστε και μια απλή και μόνο αναφορά για πιο συχνή (για να μη μιλάμε για τακτική) Θεία Κοινωνία να φαίνεται σε πολλούς (και ειδικά στον κλήρο) μια πρωτάκουστη κίνηση καινοτομίας που, κατά τη γνώμη τους, καταστρέφει τα θεμέλια της Εκκλησίας. Πως είναι δυνατόν, για αιώνες, οι εννέα στις δέκα Θείες Λειτουργίες να είναι χωρίς κοινωνούς (ανθρώπους που να κοινωνούν) ; Γιατί  αυτό, ένα απίστευτο γεγονός, δεν προκαλεί ούτε κατάπληξη, ούτε τρόμο, ενώ η επιθυμία για πιο συχνή Θεία Κοινωνία ξεσηκώνει το φόβο, την αντίθεση, την αντίδραση. Πώς μπορεί το παράξενο δόγμα της «ἄπαξ τοῦ ἔτους»  θείας Κοινωνίας να εμφανίζεται στην Εκκλησία και να θεωρείται σαν «κανόνας» και κάθε παρέκκλιση απ’ αυτόν να μην είναι μια εξαίρεση ; Πώς με άλλα λόγια, συνέβηκε να καταλαβαίνουμε τη Θεία Κοινωνία τόσο ατομικιστικά, τόσο ξεκομένα από το δόγμα της Εκκλησίας σαν Σώματος Χριστού, τόσο δηλ. βαθιά αντίθετα στην ίδια την ευχή της Θείας Ευχαριστίας :   «ἡμᾶς δέ πάντας, τούς ἐκ τοῦ ἑνός Ἄρτου και τοῦ Ποτηρίου μετέχοντας, ἐνώσαι ἀλλήλοις εἰς ἑνός Πνεύματος κοινωνίαν»;

Alexander Schmemann, GREAT LENT, Journey to Pascha

 

 

       

Όσο ο άνθρωπος είναι ναρκωμένος από το μεθύσι της ναρκισσιστικής αυτοαποθεώσεως δεν βιώνει άμεσα την οδύνη της υπαρξιακής του μοναξιάς, αν και υφίσταται έμμεσα τις συνέπειές της με την μορφή των σωματικών συμπτωμάτων ή των διαπροσωπικών δυσκολιών.  Μόλις απαλλαγεί όμως από τη νάρκη της αυτοαποθεώσεως βιώνει βαθιά αυτή την οδύνη και διαπιστώνει ότι βρίσκεται σε μια κατάσταση εξορίας, μακριά από το σπίτι του πατέρα του, τη γη της επαγγελίας. « Ὤ, πόσων ἀγαθῶν ὁ ἄθλιος ἐμαυτόν ἐστέρησα.  Ὁποίας βασιλείας ἐξέπεσα ὁ ταλαίπωρος ἐγώ» (δοξαστικό Ἐσπερινού Κυριακής Ασώτου).

       Όταν ο άνθρωπος κάνει αυτή τη διαπίστωση, αναπότρεπτα θα αισθανθεί την ανάγκη της επιστροφής και θα πει σαν τον άσωτο γιό της παραβολής, «ἀναστάς πορεύσομαι πρός τόν πατέρα μαυ». «Ὥς ὁ ἄσωτος υἱός ἦλθον κἀγώ οἰκτίρμον, ὁ τον βίον ὅλον δαπανήσας ἐν τῇ άποδημία’ ἐσκόρπισα τόν πλοῦτον ὅν δέδωκάς μοι, Πάτερ΄  δέξαι με, Πάτερ, μετανοοῦντα, ὁ Θεὀς καί ἐλέησόν με». (Αἶνοι Κυριακῆς Ἀσώτου).

        Εἶναι αὐτή η βαθιά συναίσθηση του ανθρώπου για την αποξένωσή του από την πηγή της ζωής του, το Θεό, που ονομάζουμε μετάνοια.  Η μετάνοια δεν έχει καμιά σχέση με νομικές αφέσεις αμαρτιών, για απάλειψη συναισθημάτων ενοχής και βαυκαλιστικά ξαλαφρώματα. Ούτε έχει καμιά σχέση η μετάνοια με πνευματικές λογιστικές και μαθηματικές πράξεις.  Αυτού του είδους η «μετάνοια» είναι είτε ένας άλλος τρόπος αυτοδικαιώσεως είτε άλλη μορφή επιδιώξεως ναρκισσιστικής ευφορίας.

            Επειδή ακριβώς η μετάνοια έχει αυτές τις βαθιές υπαρξιακές διαστάσεις, γι ’αυτό ακούμε συχνά αγίους να παραπονούνται ότι δεν έχουν μετάνοια.  «Οὐκ, ἔχω μετάνοιαν, οὐκ ἔχω κατάνυξιν, οὐκ ἔχω δάκρυον παρακλητικόν τά ἐπανάγοντα τὰ τέκνα, εἰς ἰδίαν κληρονομίαν», ὅπως λέει ο συγγραφέας του κανόνα στον Ιησού χριστό.  Και ο αββάς Σισώης που έζησε μια ολόκληρη ζωή χύνοντας καυτά δάκρυα μετανοίας, έτσι που να αυλακώσει το πρόσωπό του, όταν έφθασε η στιγμή του θανάτου ζητούσε από το Θεό και τους αγίους περισσότερο χρόνο για να μετανοήσει κι όταν οι μαθητές του απόρησαν λέγοντες «Γέροντα, εσύ ζητάς καιρό για να μετανοήσεις που γνώρισες τόσο πολύ και τόσο καλά τη μετάνοια;  -Μόλις τώρα αρχίζω να γνωρίζω τη μετάνοια» απάντησε ο άγιος αββάς.

 

 π. ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΦΑΡΟΣ  «ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΑΣΧΑ»

 

       

Ζοῦμε γιὰ μιὰ στιγμὴ ποὺ εἶναι αἰωνιότης.  Ἤ ζοῦμε γιὰ τὴν αἰωνιότητα ποὺ σαρκώνεται σὲ μιὰ στιγμή, μιὰ ἀφή, μιὰ γεύσι.

       Μέσα στὴν  Ἐκκλησία δὲν πλησιάζεις διανοητικὰ το είδωλο κάποιας ἀλήθειας, ἀλλά συναντᾶς μὲ ὅλη σου τὴν ὕπαρξι τὴ δύναμι τῆς Ζωῆς. Μποροῦν ὅλοι, διἀ τῆς ὑπομονῆς, συντριβῆς καὶ μετανοίας, νὰ γίνουν κοινωνοὶ αὐτῆς τῆς χάριτος :

        Νὰ δεχθοῦν μὲ μιὰ ἀφή ὄλη τὴ ὑγεία καὶ τὴ σωτηρία σὰν τὴν αἰμορροοῦσα.

        Μὲ μιὰ γεύσι, ὅλη τὴ χρηστὀτητα.  «Γεύσασθε καὶ ἴδετε, ὄτι χτηστὸς ὀ Κύριος».

        Μὲ ἕνα Ἅγιο Μαργαρίτη (Σῶμα καὶ Αἷμα Χριστοῦ), ὅλο τὸν Παράδεισο.

        «Μιᾷ ῥοπῇ»συντριβῆς, ὄλη τὴ θεολογία: «Χαίροις Σταυρέ, δι’οὗ ἀνεγνωρίσθη μιᾷ ῥοπῇ Ληστὴς θεολόγος κραυγάζων’μνήσθητί μου, Κύριε, ἐν τῇ Βασιλεία σου». (Τριώδιον, Τετάρτη Β΄ Ἐβδομάδος)

        Καὶ τὰ δέχονται ὅλα αὐτὰ μυστικῶς οἱ  ταπεινοί, ἀνώνυμοι καὶ συντετριμμένοι.

                                                                                Αρχιμ. Βασιλείου Ἰβηρίτου, «Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΔΟΞΗΣ»

       

         

 

Μετάνοια  ζητείται  από  τον καθένα που γίνεται μέλος της Εκκλησίας.  Και στη συνέχεια η ωριμότης της μετανοίας φανερώνεται αναπόφευκτα σαν μεταμόρφωσι : εξωτερική ακούσια αλλοίωσι  και αυθόρμητη μαρτυρία ότι ο Θεός σώζει τον άνθρωπο που προσέρχεται σ’ Αυτόν.                             

Αρχιμ. Βασιλείου «Εισοδικόν»

 

Τους είναι (η Εκκλησία) ανυπόφορη επειδή, παρ’ όλο που είναι αδύναμη, στέκεται ανυποχώρητη σε αυτά που πιστεύει.  Και την φοβούνται επειδή, με το δικό της ήσυχο και σχεδόν μυστικό τρόπο, τους έχει κηρύξει τον πόλεμο.                                               

 G. K. Chesterton

 

…πιστότης στην παράδοση και τη δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας δεν είναι μόνο το να μην αλλοιωθούν οι ορθές διατυπώσεις των όρων, αλλά το να αλλοιωθεί, να ανακαινισθεί  η ζωή μας από την αλήθεια και την αναγεννητική δύναμη που κρύβουν.  Τότε αποκτά ο άνθρωπος αισθήσεις και μπορεί να βλέπει: συνειδητοποιεί τη βαθύτερη σημασία και αξία της Ορθοδόξου πίστεως ως δυνάμεως ζωής.  Είναι χαρακτηριστική η καταχώρηση μέσα στα συμβολικά και δογματικά μνημεία της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας των Λειτουργιών του ιερού Χρυσοστόμου και του Μ. Βασιλείου, με όλη την τυπική διάταξη και τον τρόπο της ιερουργίας τους.  Γιατί όχι μόνο οι ευχές δογματικού περιεχομένου αλλά και όλη η λειτουργική πράξη και ζωή αναδίδει μια μοναδική  θεολογική μαρτυρία και χάρη.                      «ΕΙΣΟΔΙΚΟΝ» π.Βασιλείου                           

 

            

  Μέσα στη θεία Λειτουργία είναι διαφορετικά…

             Δεν είσαι μεμονωμένος και χωρισμένος από τους άλλους και τα άλλα.  Δεν κλείνεσαι στη φυλακή του χώρου.  Δεν ασφυκτιάς στην καταδίκη του χρόνου.  Ἡ ζωή σου δεν είναι ένα ποτήρι νερό πού, αν το πιείς, μένεις το ίδιο διψασμένος ὅπως πρίν’  και αν δεν το πιείς, θα σαπίσει μπροστά στα μάτια σου.  Δεν είσαι ένα τμήμα μηχανικό ενός απέραντου σύμπαντος, ούτε άτομο μέσα σε ανώνυμο πλήθος.  Ὁ Αρχηγός της ζωής σύντριψε τα κλείθρα του μηχανικώς υπάρχειν.

            Είσαι οργανικό μέλος ενός θεανθρώπινου μυστηρίου.  Έχεις μια διακονία συγκεκριμένη, μικρή, ελάχιστη, πού σε κάνει κοινωνό του όλου. Μέσα στο είναι , στον χαρακτήρα σου, ανακεφαλαιώνεται  και ενεργείται το μυστήριο της ζωής.  Είσαι εικόνα του Θεού. Δεν αξίζεις γι αυτό που έχεις, αλλά γι αυτὸ που είσαι.  Και είσαι αδελφός του Υιού.  Έτσι,  όλοι μπαίνομε στο  πανηγύρι των πρωτοτόκων.

               Γνωρίζεις τον επί πάντων Θεό στην ίδια την υφή του προσώπου σου, στη διάρθρωσι του είναι σου. Τον βλέπεις στην ακόρεστη δίψα σου για ζωή και την αγάπη σου. Ὁ αγώνας να Τον φτάσεις είναι ἡ ίδια ἡ όραση του Προσώπου Του. Είναι ἡ στοιχείωσι του είναι σου.

 

«ΕΙΣΟΔΙΚΟΝ» Ἀρχιμ.  Βασιλείου