Η Παναγία εκπροσωπεί τη δικαίωση του ανθρώπινου γένους. Το ανθρώπινο  γένος δικαιώνεται γιατί έχει το δικό του καρπό. Η σωτηρία είναι έργο του ανθρώπινου γένους. Εμείς την γεννήσαμε την Παναγία και αυτή γέννησε τον Χριστό.  Απ΄ αρχής του ανθρώπινου γένους μέχρι εσχάτων, η Παναγία δικαιώνει την ανθρωπότητα.  Διότι -και επαναλαμβάνω αυτό που έχει πει ο άγιος Αθανάσιος- «Αδελφή γαρ ημών η Μαρία, επεί και πάντες εκ του Αδάμ εσμεν».

«Την παγκόσμια δόξα, που γεννήθηκε από το ανθρώπινο γένος, αυτή που γέννησε τον Δεσπότη, αυτή που είναι η πύλη για να πάμε στον ουρανό και για να έρθει ο ουρανός σε  μας, ας την υμνήσουμε, τη Μαρία την Παρθένο. Αυτή που είναι το τραγούδι των αγγέλων, και το στολίδι των πιστών. (Είναι πολύ ωραία εικόνα αυτή των πιστών το εγκαλώπισμα, η ομορφιά των πιστών, το στολίδι τους.) Γιατί αυτή αναδείχθηκε και ουρανός και ναός της θεότητας. (Η λέξη «ουρανός» στην εβραϊκή γραμματεία δηλώνει τον τόπο της παρουσίας του Θεού. Η Παναγία λοιπόν είναι τόπος παρουσίας του Θεού. αλλά είναι και «ναός». Ως ναός θα δηλώσει ότι δέχεται την παρουσία του Θεού εκούσια.  Και εκούσια παραμένει ναός του Θεού.) Αυτή λοιπόν αναδείχθηκε ουρανός και ναός της θεότητας. Αυτή γκρέμισε τη μεσοτοιχία της εχθρότητας που υπήρχε στο ανθρώπινο γένος και τον Θεό. Και αντί της εχθρότητας έφερε την ειρήνη και άνοιξε τις πύλες της βασιλείας του.  Κατέχοντας αυτήν την άγκυρα της πίστεως, έχουμε υπέρμαχο αυτόν που γεννήθηκε απ’ αυτήν. Έχε θάρρος λοιπόν λαέ του Θεού.  Γιατί αυτός θα πολεμήσει τους εχθρούς, ως παντοδύναμος».   Θεοτοκίο του Εσπερινού του α’ ήχου σε ελεύθερη μετάφραση.

Ας έρθουμε στο θέμα  της «παρθενίας» και της «αειπαρθενίας» της Παναγίας. Μάλιστα το θέμα της «αειπαρθενίας» συνδέεται άμεσα με το θέμα της «παναγιότητάς» της, γι’ αυτό λέμε «Παναγία» τη Θεοτόκο και όχι απλώς «Αγία».  

Γιατί ο Λόγος του Πατρός πρέπει να σαρκωθεί από μια παρθένο κόρη; Διότι πρέπει να έρθει στην ιστορία ένας άλλος τρόπος γέννησης. Ο πρώτος τρόπος γέννησης, εκ της συναφείας ανδρός και γυναικός, γεννάει τον άνθρωπο της φύσεως που εμπεριέχει φθορά. Αυτός είναι ο τρόπος γέννησης που γνωρίζει η ανθρώπινη ιστορία. Ο Λόγος του  Θεού θα έρθει και θα σαρκωθεί μέσα από έναν  άλλο τρόπο γέννησης, εντελώς νέο. Αυτός ο τρόπος γέννησης είναι όχι εκ της συναφείας ανδρός και γυναικός, αλλά εκ της σχέσεως κτιστού και ακτίστου. Έτσι η Παναγία, ενώ είναι γυναίκα και γεννάει όπως γεννάνε όλες οι  γυναίκες, ξεπερνάει την έννοια του φύλλου και γίνεται τρόπον τινά «άφυλη». Γίνεται «η άνθρωπος», όπως λέει ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός (η άνθρωπος, με θηλυκό άρθρο). Γι’ αυτό μπορεί να εκπροσωπεί σύμπαν το ανθρώπινο γένος. Αυτή τη γέννηση «εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της παρθένου», την επαναλαμβάνει ο καθένας μας. Τη θέση της παρθένου Μαρίας , την παίρνει η παρθένος νύμφη Εκκλησία. Την πρώτη φορά γεννιόμαστε από τη συνάφεια ανδρός και γυναικός. Και γεννιόμαστε με προοπτική τον θάνατο. Από τη στιγμή της συλλήψεώς μας έχει αρχίσει ο θάνατός μας. Η προοπτική της υπάρξεώς μας είναι προοπτική θανάτου. Τη δεύτερη φορά, που θα γεννηθούμε μέσα από την ευχαριστιακή κοινότητα, γεννιόμαστε «εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της παρθένου». Είναι μια άλλη, μια άνωθεν γέννηση.

Θυμάστε τον διάλογο που κάνει νύχτα ο Νικόδημος με τον Ιησού, όταν του λέει ο Ιησούς : «εάν δεν γεννηθείς άνωθεν» κλπ., και απορεί ο Νικόδημος, «πως μπορώ να γεννηθώ δεύτερη φορά;». Εκ Πνεύματος Αγίου, άνωθεν, του απαντά ο Ιησούς. Είναι άλλη γέννηση αυτή. Είναι η στροφή όλης τη κτίσεως και όλης της δημιουργίας σε άλλη προοπτική.

                                         

                                            Δημήτρης Μαυρόπουλος, ΔΙΕΡΧΟΜΕΝΟΙ ΔΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ, εκδόσεις Δόμος