Η κοσμικότητα είναι μιά θρησκεία επειδή έχει τη δικιά της πίστη, τη δικιά της εσχατολογία και τη δικιά της ηθική.  Και «έχει πέραση» και «βοηθάει».  Αν η «βοήθεια» ήταν το κριτήριο, θα έπρεπε κανένας να παραδεχτεί με απόλυτη ειλικρίνεια πώς η ζωοκεντρική κοσμικότητα πραγματικά βοηθάει περισσότερο από τη θρησκεία.  Η θρησκεία για να συναγωνιστεί μαζί της έχει ανάγκη να παρουσιάζεται ως «προσαρμογή στη ζωή», ως «συβουλάτορας», ως «πλουτισμός», να διαφημίζεται στούς υπόγειους σιδηροδρόμους και στα λεωφορεία ως ένα αξιόλογο συμπλήρωμα στην «Τράπεζά σου» και σε όλα τα άλλα «καταστήματα» που σε εξυπηρετούν : δοκίμασέ τη, βοηθάει !  Και η θρησκευτική επιτυχία της κοσμικότητας είναι τόσο μεγάλη, ώστε κάνει μερικούς χριστιανούς θεολόγος να «παραιτηθούν» από την κατηγορία του «υπερβατικού»  ή, με πολύ απλούστερα λόγια, από την ίδια την ιδέα του «Θεού».  Αυτό είναι το τίμημα πού χρειάζεται να πληρώσομε, αν θέλομε να μας «κατανοήσει» και να μας «παραδεχτεί» ο Σύγχρονος Άνθρωπος – κηρύχνουν οι Γνωστικοί του 20ού αιώνα.

        Και στο σημείο τούτο φτάνομε στην καρδιά του προβλήματος.  Για το Χριστιανισμό το κριτήριο δεν είναι η βοήθεια. Το κριτήριο είναι η Αλήθεια.  Σκοπός του Χριστιανισμού δεν είναι να βοηθήσει τον κόσμο ή τούς ανθρώπους συμφιλιώνοντάς τους με το θάνατο, αλλά να αποκαλύψει την  Αλήθεια για τη Ζωή και το θάνατο, ώστε με την Αλήθεια αυτή να μπορέσει ο κόσμος να σωθεί.  Η σωτηρία ωστόσο δεν είναι μονάχα διαφορετική από τη βοήθεια, αλλά στην πραγματικότητα είναι αντίθετη.  Ο Χριστιανισμός τα βάζει με τη θρησκεία και με την κοσμικότητα, όχι επειδή παρέχουν «ανεπαρκή βοήθεια», αλλά επειδή ακριβώς «αρκούν», επειδή «ικανοποιούν» τις ανάγκες των ανθρώπων.  Αν σκοπός του Χριστιανισμού ήταν να βγάλει από τον άνθρωπο το φόβο του θανάτου, να τον συμφιλΙώσει με το θάνατο, δε θα χρειαζόμαστε το Χριστιανσμό, γιατί κάθε θρησκεία μπορεί να πεί κανένας πως το έκανε αυτό καλύτερα από το Χρισταινισμό.  Και με την κοσμικότητα πλησιάζομε σήμερα στη δημιουργία ενός ανθρώπου πού δε θα ζεί μονάχα, αλλά και πού θα πεθαΊνει χαρούμενα και συνεταιρικά (corporately) για το θρίαμβο του Σκοπού, οποιοσδήποτε και αν είναι αυτός.

         Ο Χριστιανισμός δεν είναι συμφιλίωση με το θάνατο.  Είναι αποκάλυψη του θανάτου. Και ο Χριστιανισμός είναι αποκάλυψη του θανάτου, επειδή είναι αποκάλυψη της Ζωής.  Η Ζωή αυτή είναι ο Χριστός.  Μονάχα αν ο Χριστός είναι η Ζωή, ο θάνατος γίνεται τότε αυτό που ο Χριστιανισμός διακηρύχνει πώς είναι ο Εχθρός πού χρειάζεται να βγάλομε από τη μέση, και όχι ένα «μυστήριο» πού χρειάζεται να το εξηγήσομε.

Alexander Schmemann. For the Life and the World. “Για να ζήσει ο κόσμος» εκδ. Ακρίτας