Ο ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ ΙΙ

 Οι μοντέρνοι ειδήμονες που βλέπουν τα Χριστούγεννα αφ’ υψηλού,  δεν παύουν παρ’ όλα αυτά να τονίζουν και να ξανατονίζουν  πόσο σημαντική είναι για τη ζωή η μόρφωση και η παιδαγωγική ψυχολογία.  Στιγμή δεν σταματούν  να επαναλαμβάνουν ότι, σύμφωνα με τους νόμους της αιτιότητας, οι πρώιμες παιδικές εντυπώσεις είναι εκείνες που διαμορφώνουν το χαρακτήρα του ανθρώπου.  Εξοργίζονται μάλιστα όταν βλέπουν την όραση ενός μικρού παιδιού να δηλητηριάζεται από τα κακόγουστα χρώματα μιας κούκλας, ή όταν το νευρικό του σύστημα ταλαιπωρείται από κάποια κακόηχη κουδουνίστρα. Ε, λοιπόν αυτοί οι ίδιοι άνθρωποι μάς θεωρούν, εμάς, στενόμυαλους και φανατικούς όταν λέμε ότι, γι ’αυτούς ακριβώς τους λόγους, είναι διαφορετικό να αναθρέφεται  ἐνα  παιδί ως Χριστιανός και διαφορετικά να μεγαλώνει ως Μουσουλμάνος, Εβραίος, ή άθεος. Αλλά  αυτή η διαφορά υπάρχει και είναι ότι, μέσα από εικόνες και ιστορία, το χριστιανόπουλο διδάσκεται και αφομοιώνει από την πρώιμη ηλικία του αυτόν ακριβώς τον ασύλληπτο συνειρμικό συνδυασμό τόσο αντίθετων μεταξύ τους ιδεών. Δεν πρόκειται για μια θεολογική απλώς διαφορά. Πρόκειται για μια ψυχολογική διαφορά, η οποία παραμένει εντυπωμένη στο νου ακόμη και όταν φύγουν από τη μέση οι θεολογίες.  Είναι «αθεράπευτη», όπως θα έλεγαν οι μοντέρνοι ειδήμονές μας. Κάθε αγνωστικιστής ή άθεος που σαν παιδί γιόρτασε τα Χριστούγεννα, διατηρεί μέσα στο νου του, είτε του αρέσει είτε όχι, την ικανότητα να συνδυάζει συνειρμικά δύο ιδέες τις οποίες η υπόλοιπη  Ανθρωπότητα θεωρεί εντελώς ξένες μεταξύ τους : την ιδέα  ενός μωρού και την ιδέα μιας άγνωστης δύναμης που βαστάει τα αστέρια. Ο νους και η φαντασία του εξακολουθούν να συνδυάζουν  αυτές τις δύο ιδέες, ακόμη κι όταν η στεγνή λογική του δεν βλέπει για ποιο λόγο να κάνει ένα τέτοιο συνειρμό.  Η εικόνα μιας μητέρας που κρατάει στην αγκαλιά της ἐνα μωρό, θα του παραπέμπει πάντοτε σε κάποιον σωτήρα και θα συνδυάζει το τρομερό όνομα του Θεού με το έλεος και τη γλυκύτητα. Ας το προσέξουμε : αυτές οι δύο ιδέες δεν είναι από τη φύση τους αυτονόητα και αναπόφευκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους. Ούτε ο αρχαίος Έλληνας, ούτε ο Κινέζος, ούτε ο Αριστοτέλης, ούτε ο Κομφούκιος κάνουν ένα τέτοιο συνδυασμό. Όπως δεν συνδυάζονται υποχρεωτικά οι έννοιες βαρύτητα και γατάκι, έτσι δεν συνδυάζονται κατ’ ανάγκην οι έννοιες  Θεός και μωράκι. Τις συνέδεσαν μέσα στο νου μας τα Χριστούγεννα επειδή είμαστε Χριστιανοί, επειδή είμαστε ψυχολογικά Χριστιανοί, έστω και αν δεν είμαστε θεολογικά Χριστιανοί. Κοντολογίς, αυτός ο συνδυασμός μετασχημάτισε καθοριστικά την ανθρώπινη φύση. Διότι υπάρχει πραγματικά μια διαφορά  ανάμεσα στον άνθρωπο που το γνωρίζει αυτό και σε εκείνον που δεν το γνωρίζει.  Αυτή η διαφορά δεν είναι απαραιτήτως διαφορά ηθικού βάρους. Ένας Μουσουλμάνος ή ένας Εβραίος  μπορεί κάλλιστα να έχουν μεγαλύτερη ηθική ακεραιότητα από ένα Χριστιανό. Είναι όμως μια διαφορά, η οποία αφορά στο απλό και ξεκάθαρο γεγονός της διασταύρωσης δύο διαφορετικών ακτίνων φωτός,  στο συνδυασμό δύο διαφορετικών  άστρων στο δικό μας ζωδιακό χάρτη. Πρόκειται για τον συνδυασμό της παντοδυναμίας με την αδυναμία, η της θεότητας με την παιδικότητα, ο οποίος αποτελεί στ’ αλήθεια την κατακλείδα της χριστιανικής πίστης και τίποτα, ούτε  καν οι εκατομμύρια επαναλήψεις, δεν μπόρεσε να τον μετατρέψει  σε βαρετή κοινοτοπία.  Έχουμε λοιπόν  κάθε λόγο  να μιλάμε για ένα μοναδικό χαρακτηριστικό του Χριστιανισμού. Η Βηθλεέμ είναι ο τόπος στον οποίο συναντιούνται τα άκρα.

                                                                                  GILBERT KEITH CHESTERTON,The Everlasting Man, London 1925

                                                                                             Ο ΑΙΩΝΙΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ,  ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΩΝΑΣ , ΠΡΕΒΕΖΑ 2021