ΑΓΙΟΥ ΣΥΜΕΩΝ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ

Λόγος ΙΓ’ (60-85)

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ

 

        Ἀνάστασις οὖν Χριστοῦ ἡ ἡμετέρα ὑπάρχει ἀνάστασις, τῶν κάτω κειμένων.  Ἐκεῖνος γὰρ μὴ πεσών εἰς ἁμαρτίαν ποτέ, καθὰ γέγραπται, μηδὲ ἀλλοιωθεὶς τῆς ἰδίας δόξης κἄν ὁπωσοῦν, πῶς ἀναστήσεται ποτε ἤ δοξασθήσεται, ὁ ἀεί ὤν ὑπερδεδοξασμένος καὶ ὑπεράνω πάσης ἀρχῆς καὶ ἐξουσίας διαμένων ὡσαύτως;  Ἀνάστασις καὶ δόξα Χριστοῦ ἡ ἡμετέρα, καθάπερ εἴρηται, δόξα ὐπάρχει, ἠ διά τῆς ἐν ἠμῖν αὐτοῦ ἀναστάσεως γινομένη καὶ δεικνυμένη καὶ ὁρωμένη ἡμῖν.  Ἅπαξ γὰρ οἰκειωσάμενος τὰ ἡμέτερα, ἅ ποιεῖ ἐν ἡμῖν αὐτός, ταῦτα ἑαυτῷ ἐπιγράφεται.  Ἀνάστασις δὲ ψυχῆς ἡ ἔνωσις ἐστι τῆς ζωῆς΄  ὥσπερ γὰρ τὸ νεκρὸν σῶμα, εἰ μὴ δέξεται ἐν ἑαυτῷ τὴν ζῶσαν ψυχὴν καὶ ἀμίκτως ταύτῃ μιγῇ, ζῆν οὐ λέγεται οὐδὲ δύναται, οὕτως οὐδὲ ψυχή μόνη ζῆν αὐτή καθ’ἐαυτὴν δύναται, εἰ μὴ ἀρρήτως καὶ ἀσυγχύτως ἐνωθῇ Θεῷ, τῇ ὄντως αἰωνίᾳ ζωῇ.  Πρό γὰρ τῆς ἐν γνώσει καὶ  ὁράσει καὶ αἰσθήσει ἐνώσεως νεκρά ἐστιν, εἰ καὶ νοερά ὑπάρχει καὶ τῇ φύσει ἀθάνατος.  Οὔτε γὰρ γνῶσις δίχα ὁράσεως, οὔτε ὅρασις δίχα αἰσθήσεως.  Ἔστι δὲ τὸ λεγόμενον οὕτως΄ ὅρασις καὶ ἐν τῇ ὁράσει γνῶσις καὶ αἴσθησις (ἐν τοῖς πνευματικοῖς δὲ τοῦτο φημι, ἐν γὰρ τοὶς σωματικοῖς καὶ δίχα ὁράσεως αἰσθησις γίνεται).  Οἷόν τι λέγω; Τυφλὸς εἰς λίθον τὸν πόδα  κρούων αἰσθάνεται, ὁ δὲ νεκρὸς οὔ’  ἐν τοῖς πνευματικοῖς δἐ εἰ μὴ εἰς θεωρίαν ἔλθη ὁ νοῦς τῶν ὑπὲρ ἔννοιαν,  τῆς μυστικῆς ἐνεργείας οὐκ αἰσθάνεται.  Ὁ οὖν πρὸ τῆς θεωρίας τῶν ὑπὲρ τοῦν καὶ λόγον καὶ ἔννοιαν ὲπαισθάνεται λέγων ἐν τοῖς πνευματικοῖς, τῷ τὰς ὄψεις πηρῷ ἔοικεν, ὅς ἐν οἷς μὲν πάσχει ἀγαθοῖς ἤ κακοῖς ἐπαισθάνεται, ἀγνοεῖ δὲ τὰ ἐν χερσὶν ἠ ποσί καὶ τὰ παραίτια ζωῆς ἤ θανάτου τούτῳ γενόμενα’  τὰ γὰρ ἐπερχόμενα αὐτῷ κακὰ ἠ ἀγαθἀ οὐδαμῶς ἐπαισθάνεται τῆς ὀπτικῆς ἐστερημένος δυνάμεως καὶ αἰσθήσεως, ὅθεν καὶ πολλάκις τὴν ῥάβδον ἐπάρας πρὸς τὴν τοῦ ἐχθροῦ ἄμυναν, ἀντ’ἐκείνου ἔσθ’ ὅτε τὸν ἑαυτοῦ φίλον μᾶλλον ἐτύπτησε, τοῦ εχθροῦ πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῦ ἱσταμένου καὶ διαγελῶντος αὐτόν.

 

        Ἡ δική μας ἀνάσταση.        Ἡ  ἀνάσταση λοιπόν τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ δική μας ἀνάσταση, πού εἴμαστε πεσμένοι κάτω, στην ἁμαρτία.  Διότι ἐκεῖνος πού δεν ἔπεσε ποτέ στήν ἁμαρτία, ὅπως μαρτυρεῖ ἡ Γραφή, καί δέν ἀλλοτριώθηκε ἀπό τή δόξα του οὔτε κατά τό ἐλάχιστον, γιατί ν’ἀναστηθεῖ ἤ νά δοξαστεῖ, αὐτός πού εἶναι ἀϊδίως περιβεβλημένος μέ ὑπερβάλλουσα δόξα καί παραμένει ὑπεράνω κάθε μορφῆς ἐξουσίας, χωρίς νά εἶναι ποτέ δυνατόν νά ἐκπέσει.  Ἡ ἀνάσταση καί ἡ δόξα τοῦ Χριστοῦ εἶναι, ὅπως μόλις εἴπαμε, ἡ δική μας δόξα.  Αὐτή πραγματοποιεῖται, ὅταν συντελεσθεῖ μέσα μας ἡ ἀνάστασή του.  Καί τότε γίνεται φανερή καί ἔκδηλη έπάνω μας.  Διότι ἀπό τή στιγμή πού προσέλαβε τή φύση μας, ὅσα ὁ ἴδιος ἐνεργεῖ μέσα μας, αὐτά και τά προσάπτει στόν ἑαυτό του.

         Ή μυστική ἕνωση μέ τόν Θεό      Ἡ ἀνάσταση ἐξάλλου τῆς ψυχῆς εἶναι ἡ ἔνωση μέ τή ζωή.  Διότι ὅπως ἀκριβῶς τό νεκρό σῶμα δέν λέμε ὅτι ζεῖ οὔτε καί εἶναι δυνατόν νά ζεῖ  ἄν δέν δεχθεῖ μέσα του τήν ψυχή, καί ἄν δέν ένωθεῖ μέ αυτήν ἀχώριστα, ἔτσι καί ἡ ψυχή δέν μπορεῖ ἀπό μόνη της νά ἔχει ζωή, ἐάν δέν ἐνωθεῖ ἀρρήτως καί ἀσυγχύτως μέ τόν Θεό, πού εἶναι ἡ ὄντως αἰώνια ζωή. Ἡ ψυχή δηλαδή, πρίν ἀπό την ἔνωσή της μέ τόν Θεό -πού συντελεῖται μέ τή βιωματική γνώση καί τή μυστική ὅραση και αἴσθηση- εἶναι νεκρή, παρόλο πού εἶναι νοερά και ἀθάνατη.   Γιατί δέν ἔχει κανείς αὐτή τή γνώση, ἐάν δέν βλέπει νοερῶς, οὔτε διαθέτει αὐτή τήν ὅραση, ἐάν δέν αἰσθάνεται νοερῶς.  Μέ αὐτό πού λέω ἐννοῶ τήν ὅραση καί τήν συνδεδεμένη μέ αυτή τή γνώση καί ἄισθηση -ἀναφέρομαι στή σφαίρα τῆς πνευματικῆς ζωῆς΄ διότι στή σωματική ζωή ὑπάρχει αἴσθηση καί χωρίς ὅραση.  Ἄς ἀναφέρω ἕνα παράδειγμα: ὁ τυφλός,  ὅταν σκοντάψει σέ μία πέτρα, τό αίσθάνεται αὐτό, ὁ νεκρός ὅμως ὄχι.  Ἀντίθετα, στήν πνευματική ζωή, ἐάν ὁ νοῦς δέν δεῖ ὅσα εἶναι πέρα άπό κάθε διανοητική κατάληψη, δέν αἰσθάνεται τή μυστική άναγεννητική ἐνέργεια τῆς θείας χάριτος μέσα του.  Ἑπομένως, ὅποιος ἰσχυρίζεται ὅτι ἐχει πνευματική αἴσθηση πρίν φθάσει στή θεωρία ὅσων ὑπερβαίνουν τόν νοῦ καί τόν λόγο καί κάθε ἔννοια, μοιάζει μέ τόν τυφλό πού αἰσθάνεται ὄσα καλά ἠ κακά τοῦ συμβαίνουν, ἀγνοεῖ ὅμως ὅσα εἶναι δίπλα του καί ὅσα εἶναι γι’αὐτόν ὑπόθεση ζωῆς ἤ θανάτου.  Διότι δέν ἀντιλαμβάνεται καθόλου ὄσα κακά ἥ καλά τόν πλησιάζουν, καθώς ἔχει χάσει τή δύναμη καί τήν αἴσθηση τῆς ὁράσεως΄ γι’αὐτό καί συμβαίνει πολλές φορές νά σηκώνει τό ραβδί του γιά νά ἀμυνθεῖ ἐνάντια σέ κάποιον πού ἔρχεται νά τόν βλάψει, καί ἀντί γι’αὐτόν νά χτυπήσει ἐνίοτε τόν φίλο του, ἐνῶ ὁ ἐχθρός στέκεται μπροστά στά μάτια του καί τόν περιγελᾶ.

 

ΑΓΙΟΥ ΣΥΜΕΩΝ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ Λόγος ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ, Εκδ. ΧΦΔ