Ακούμε να μιλάνε σήμερα για κουλτούρα, επαναστατικά κινήματα, διανόησι και προοδευτικότητα.

          Τι έχομε να πούμε γι αυτά ; Μήπως να μην είναι οι νέοι διανοούμενοι, προοδευτικοί ή άνθρωποι «κουλτούρας» :

          Όχι ακριβώς αυτό.

         Μέσα από την Ορθόδοξη ησυχία και τη ζύμωση του νέου κρασιού που σχίζει τα παλιά ασκιά όλα αυτά δεν φαίνονται φοβερά για την τόλμη τους, αλλά ανεπαρκή για την ευτέλειά τους.

       Αλίμονο, αν ήταν φτιαγμένος ο άνθρωπος για τέτοια διανόηση, κουλτούρα και πρόοδο.  Αλίμονο, αν έτρωγε, αν καθυστερούσε σε αυτό το δόλωμα, σαν άμυαλος, περιμένοντας εκεί πρόοδο.  Αλίμονο, αν ο άνθρωπος ήταν όπως διδάσκουν τα συστήματα αυτά και ο διδασκαλίες ανθρώπων.  Αλίμονο αν κλινόταν στον παρόντα αιώνα.

 . . . Θέλομε πολιτισμό, πρόοδο διανόησι.  Αλλά δεν μας φτάνουν, δεν μας αρκούν.  Τα περνάμε και πάμε παραπέρα.  Δεν μπορούμε, δεν ανεχόμαστε να μείνωμε σε τίποτε, να σταματήσωμε κάπου.

 . . .Προχωρούμε από την άγνοια στη γνώσι.  Και η γνώσι μας φαίνεται λίγη.  Και πάμε πέρα από τη γνώσι.  Στην άγνοια την υπερτέραν πάσης γνώσεως.

Προχωρούμε από την κακία στην αρετή.  Και δεν μένομε εκεί.  Δεν είναι σκοπός να αποκτήσωμε αρετές,  σαν καλές συνήθειες τούτου του κόσμου, και να μας φάη ο θάνατος «ενάρετους».   Σκοπός της αρετής, μέσα στην Εκκλησία, είναι να οδηγήση τον άνθρωπο στην ταπείνωσι, που έλκει τη Χάρι και κάνει τον άνθρωπο πνευματοκίνητο,  πνευματοφόρο, χριστοφόρο, θεόν κατά χάριν.  Και βρίσκεται ο άνθρωπος υπέρ θάνατον, ενώ φέρει σάρκα και οστά.

… Τότε, μέσα σ’αυτόν τον χώρο, ο άνθρωπος αποκτά «ίδιον μέγεθος», μπορεί να ζήση, να κινηθή, να δράση σε τούτο και τον άλλο κόσμο.

…Δίνει μηνύματα ζωής με το λόγο και τη σιωπή, με τη δράσι και την ησυχία. Ο θάνατος καταλύθηκε. Και ο άνθρωπος μπορεί από σήμερα να γίνη κοινωνός αυτής της χάριτος, δυνάμεως, δωρεάς.  Μπορεί να διανοηθή, να δράση, να προοδεύση, να δημιουργήση πολιτισμό – τα βλέπει σχετικά, παροδικά, πρόσκαιρα.  Έχουν όμως αιώνια, ανεκτίμητη αξία, όταν δεν κοροϊδεύουν τον άνθρωπο (δεν παρουσιάζονται στον άνθρωπο σαν τέρμα και τέλος και πανάκεια), αλλά όταν όλα αυτά, ενσωματούμενα στην εν Χριστώ ζωή, γίνωνται βοηθητικά στο να πραγματοποιήση ο άνθρωπος τον προορισμό του, ως πρόσωπο και κοινότης, να φάτση στην κατά χάριν θέωσι, και να κάμη τη γή ουρανό από σήμερα.

Αρχιμ.  Βασίλειος,»ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΚΑΙ Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΜΑΣ» εκδ. Αρμός