Η ΖΩΗΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

5

        Το βιβλίο αυτό δεν είναι πραγματεία συστηματικής θεολογίας.  Δεν πρόκειται εδώ να ερευνήσομε όλες τις απόψεις και τα επακόλουθα αυτής της Απόκρισης.  Δεν έχομε την αξίωση να προσθέσομε τίποτα – στο μικρό τούτο χώρο – στη σοφία τη συναθροισμένη μέσα σε αναρίθμητους τόμους από «Θεολογίες» και «Δογματικές».  Ο σκοπός μας είναι ταπεινός.  Είναι να θυμίσουμε στούς αναγνώστες πώς με το Χριστό η ζωή – η ζωή ατόφια στην ολότητά της – αποδόθηκε πάλι στον άνθρωπο, χορηγήθηκε ξανά ως μυστήριο (sacrament) και ως κοινωνία (communion),γίνηκε ευχαριστία (eucharist).   Και είναι να δείξομε – έστω μονάχα μερικά και επιφανειακά – τη σημασία πού έχει αυτό για την αποστολή μας στον κόσμο.  Ο Χριστιανός της Δύσης έμαθε να στοχάζεται το μυστήριο (sacrament) σε αντίθεση με το λόγο και συνδέει με τον Λόγο την αποστολή (mission) και όχι το μυστήριο.  Έχει ακόμη συνηθίσει να θεωρεί  το μυστήριο ως ένα ουσιαστικό, μπορεί, μα ωστόσο με σαφήνεια καθορισμένο κομμάτι ή θεσμό ή πράξη της Εκκλησίας και που περιέχεται μέσα στην Εκκλησία, αλλά όχι να θεωρεί την ίδια την Εκκλησία ως το μυστήριο (sacrament) της παρουσίας και της πράξης ή δράσης του Χριστού.  Και τελικά  ενδιαφέρεται πρωταρχικά για ορισμένα πολύ  «μορφικά» ζητήματα σχετικά με τα μυστήρια : τον αριθμό, την «εγκυρότητα», το θεσμό τους κλπ.  Σκοπός είναι να δείξομε πώς υπάρχει και πώς πάντα υπήρξε μια διαφορατική προοπτική, ένα διαφορετικό πλησίασμα του μυστηρίου (sacrament)  και πως το πλησίασμα αυτό μπορεί να έχει σταυρική σημασία ακριβώς για ολόκληρο το «φλέγον ζήτημα» της αποστολής (mission), για τη χριστιανική μαρτυρία στον κόσμο. Γιατί το βασικό ρώτημα είναι : Τίνος πράγματος είμαστε μάρτυρες ; Τί πράγμα είδαμε,αγγίξαμε με τα χέρια μας ; Τίνος πράγματος μεταλάβαμε, γίναμε κοινωνοί ; Πού καλούμε τους ανθρώπους : Τι πράγμα μπορούμε να τους προσφέρουμε ;

        Η μελέτη αυτή είναι γραμμένη από έναν Ορθόδοξο της Ανατολής και μέσα στην προοπτική της Ορθόδοξης Εκκλησίας.  Δεν είναι όμως ένα βιβλίο για την Ορθοδοξία της Ανατολής, όπως γράφομε και εννοούμε σήμερα τα βιβλία  για την Ορθοδοξία.  Υπάρχει ένα «Δυτικό» πλησίασμα της Ανατολής, που οι ιδιοι οι Ορθόδοξοι το έχουν αποδεχτεί.  Η Ορθοδοξία παρουσιάζετα ως μιά ειδίκευση στο «μυστικισμό» και στην «πνευματικότητα», ως η πιθανή ή δυνητική πατρίδα όλων όσων διψάνε και πεινάνε για το «πνευματικό συμπόσιο».  Στην Ορθόδοξη Εκκλησία έχει δοθεί η θέση  και ο ρόλος της «λειτουργικής» και της «μυστηριακής» εκκλησίας, επομένως τη θεωρούν λιγότερο ή περισσότερο αδιάφορη προς την αποστολή (mission).  Αυτά όλα είναι λάθος.  Οι Ορθόδοξοι μπορεί πάρα πολύ συχνά να μήν κατάφεραν να δούνε τα πραγματικά επακόλουθα της «μυστηριακότητάς» τους, όμως η θεμελιακή σημασία της μυστηριακότητας αυτής δεν είναι,βέβαια, φυγή μέσα σε μια άχρονη  «πνευματικότητα»  μακριά από τον βαρετό κόσμο της «δράσης».  Αυτή την αληθινή σημασία θα θέλαμε να φανερώσομε και να μοιραστούμε με τούς αναγνώστες μας.

        Όμορφες Εκκλησιές με «ολονύχτιες αγρυπνίες», εικόνες και λειτανείες, λειτουγία που χρειάζεται για να την τελέσομε καταπώς πρέπει, όχι λιγότερα από εικοσιεφτά βαριά λειτουργικά βιβλία – αυτά όλα φαίνονται να έρχοται σε αντίφαση με όσα είπαμε παραπάνω για το Χριστιανισμό (πως σημαίνει το « τέλος της θρησκείας ».  ‘Ομως  έρχονται πραγματικά σε αντίφαση ; Και αν όχι, ποιά είναι η σημασία όλων αυτών μέσα στον πραγματικό κόσμο όπου ζούμε, στον κόσμο πού – για να ζήσει – ο Θεός έδωσε τον Υιό  Του ; 

Alexander Schmemann, “For the Life and the World”, «για να Ζήσει ο Κόσμος» εκδ. Αρμός