Δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι στίχοι (της αφήγησης του ευαγγελιστή Ιωάννη για την εκπληκτική συζήτηση του Χριστού με μια Σαμαρείτισσα) είναι κρίσιμοι στην κατανόηση του Χριστιανισμού.
       Αυτά τα λόγια εκφράζουν και αιώνια διακηρύσσουν μια γνήσια θρησκευτική επανάσταση, μια επανάσταση στην έννοια της θρησκείας.  Σ' αυτές τις λίγες γραμμές βλέπουμε τη γέννηση του Χριστιανισμού.  "Εν πνεύματι και αληθεία" !
       Η θρησκεία μέχρι τότε και για αιώνες αποτελείτο από κανόνες και διατάξεις, και έτσι η τήρηση της θρησκείας συνίστατο αποκλειστικά από μια τυφλή, αναντίρρητη υποταγή σ΄αυτούς τους κανόνες.  Όχι σ΄αυτό το βουνό αλλά στα Ιεροσόλυμα.  όχι εδώ, αλλά εκεί.   Όχι μ' αυτόν τον τρόπο αλλά μ' εκείνον.
       Έτσι προσφέροντας στο Θεό χιλιάδες τέτοιες συνταγές, οι άνθρωποι προστατεύοναν από τους μπελάδες, από το φόβο και από την επώδυνη αναζήτηση.  Είχαν κατασκευάσει ένα κλουβί στο οποίο το κάθετι  ήταν προσεκτικά και σαφώς καθορισμένο και δεν υπήρχε άλλη απαίτηση από την ακριβή τήρησή του. 
      Όλα αυτά τώρα σβήνονται και ανατρέπονται με λίγες λέξεις.  Η προσκύνηση δε γίνεται σ΄αυτό το βουνό, ούτε στα Ιεροσόλυμα, αλλά "εν πνεύματι και αληθεία".  Μ' άλλα λόγια όχι με φόβο και στά τυφλά, όχι με αγωνία και στενοχώρια, αλλά με γνώση και ελευθερία, με ελεύθερη επιλογή και αγάπη, όπως η αγάπη του παιδιού για τον πατέρα του.
      . . .  Ακόμη και τώρα η απειλή που θέτει ο Χριστιανισμός σε κάθε ιδεολογία είναι αυτό το "εν πνεύματι και αληθεία".  Αυτά τα λόγια είναι μια αιώνια χειρονομία περιφρόνησης κάθε ειδώλου, θρησκευτικού ή ιδεολογικού. 'Οσο αυτές  οι λέξεις δεν έχουν εντελώς ξεριζωθεί από τη μνήμη, ο άνθρωπος  ποτέ δε θα δεχθεί ολοκληρωτικά μια διδασκαλία που τον σκλαβώνει στην ύλη και που τον μετατρέπει σε έναν οδοντωτό τροχό μια απρόσωπης πορείας, σε έναν υπηρέτη μια απρόσωπης συλλογικότητας. Όταν λοιπόν οι οπαδοί τέτοιων ιδεολογιών προσβάλλουν τη θρησκεία με τη δικαιολογία πως ξερριζώνουν την πρόληψη, αυτό γίνεται μόνο από επιδειξη.  . . . Αυτό που τούς φοβίζει περισσότερο απο κάθετι άλλο στον κόσμο, είναι  μήπως κάποιος ανακαλύψει το αληθινό νόημα της πίστεως, αυτά τα εκπληκτικά και απελευθερωτικά λόγια του Χριστού : "εν πνεύματι και αληθεία".
         . . . Η συζήτηση που άρχισε δίπλα απο το πηγάδι εκείνο το ζεστό μεσημέρι ακόμη συνεχίζεται, επειδή οι άνθρωποι ποτέ δεν σταμάτησαν να ψάχνουν, να αναζητούν, να διψούν και να ανακαλύπτουν ξανά και ξανά πως αυτή η δίψα, αυτή η αναζήτηση, αυτή η πνευματική πείνα δεν μπορεί να ικανοποιηθεί με τίποτα άλλο παρά με το Θεό, που είναι Πνεύμα και Αλήθεια, Αγάπη και Ελευθερία, αιώνια Ζωή και πληρότητα των πάντων.

                                                                                                        Alexander  Schmemann