«Υπερβατικότητα»  (α)

         Η λέξη στη συνήθη χρήση της φέρνει στο νου εικόνες απόστασης : το υπερβατικό είναι κάτι ανέφικτα μακρινό, έξω από την εμβέλεια της αντίληψής μας.  Ο Λιούις, όπως και οι καλύτεροι θεολόγοι ανά τους αιώνες μας βοηθάει να δούμε ότι αυτό που έχει σημασία δεν είναι η απόσταση αλλά η διαφορά’  όχι μια απροσμέτρητη διάσταση, αλλά μια αστείρευτη καινότητα  (strangeness) ­–και  η άρνηση αυτή η καινότητα να αιχμαλωτιστεί.  Στην αφήγηση του Λιούις αυτό εκφράζεται με όρους εξέγερσης, η χαρούμενη ανατροπή μια αυτάρκους τάξης στο όνομα μιας αχώρητης αλήθειας.  Υπερβατικότητα είναι η μανικότητα της χαράς.  Η αλήθεια του Θεού γίνεται μια επανάσταση ενάντια σ’ αυτό που έχουμε φτιάξει ως εαυτό…

        Σε όλους μας  έχει δοθεί η ευκαιρία μιας γοητευτικής περιπέτειας στην οποία καλούμαστε να γίνουμε επαναστάτες.  Το κακό προβάλλει ως η ύστατη δύναμη αντίδρασης. Καλούμαστε να δούμε τους εαυτούς μας  σαν να ζούμε «υπό κατοχή» και μας επιστρατεύουν να ενταχθούμε σ’ ένα κίνημα αντίστασης. Η αναγνώριση τη υπερβατικότητας γίνεται η γνώση ότι υπάρχει ζωή πέρα από τη μονοτονία του «σοβιετικού» κόσμου των περιορισμένων δυνατοτήτων και των προκαθορισμένων υποχρεώσεων.

        Καλά μέχρι εδώ.  Άλλωστε είναι απολαυστικό να θεωρούμε τους εαυτούς μας όχι μόνο θύματα καταπίεσης, αλλά και δραστήριους επαναστάτες  εναντίον της. Τα προβλήματα εμφανίζονται με το δεύτερο σημαντικό θέμα που προβάλλει.  Εμείς είμαστε οι δυνάμεις κατοχής.  Εμείς έχουμε αιχμαλωτίσει τους εαυτούς μας.  Έτσι προτού συγχαρούμε τους εαυτούς μας που καταταχθήκαμε στα επαναστατικά στρατεύματα, πρέπει να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι αυτό ενάντια στο οποίο  επαναστατούμε, είναι αυτό που έχουμε επιλέξει  -και ακόμη επιλέγουμε.  Καλούμαστε σε μια επανάσταση ενάντια σ’ αυτό που επίμονα νομίζαμε ότι θέλαμε και αυτό που επίμονα νομίζαμε ότι ήμασταν.  Θα μπορέσουμε να κρατήσουμε όρθια την επανάστασή μας μόνο εάν αποκτήσουμε μια ρωμαλέα, νέα αίσθηση του ποιοι μπορούμε να γίνουμε.  Μια τέτοια αίσθηση δεν μπορεί να προέλθει από τη φαντασία μας και την αυτό-εξέτασή μας.  Βέβαια, είναι καλό να εξετάζουμε τον εαυτό μας, αλλά αυτό μας ανοίγει νέες πόρτες μόνο εάν ξέρουμε τι είναι αυτό που θα μπορούσε να είναι διαφορετικό.  Για να μάθουμε αυτό, πρέπει να εμπλακούμε σε μια συζήτηση με έναν επικίνδυνο Ξένο.  Το πώς θα τον εμπιστευθούμε, παρόλα αυτά, είναι μια μεγάλη ιστορία, οι λεπτομέρειες της οποίας διαφέρουν πολύ από άνθρωπο σε άνθρωπο,  Σίγουρα, πάντως, έχει να κάνει με την πεποίθηση ότι ενώπιό Του μπορούμε «με ασφάλεια» (δεν είναι ακριβώς η κατάλληλη λέξη) να αντιμετωπίσουμε την αναλήθειά μας, γιατί αυτός ο ξένος δεν θα μας καταδικάσει ούτε θα φύγει. Μόλις καταλάβουμε αυτό, αρχίζουμε να αισθανόμαστε τι σημαίνει ή με τι μοιάζει η απαλλαγή μας από την κατάσταση «κατοχής»…

ROWAN WILLIAMS