Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΦΡΑΙΜ ΤΟΥ ΣΥΡΟΥ

        Πνεύμα αργολογίας… Απ’ όλα γενικά τα δημιουργήματα μόνον ο άνθρωπος προικίστηκε με το χάρισμα του λόγου. Όλοι οι Πατέρες βλέπουν σ’ αυτό το χάρισμα την ακριβή «σφραγίδα» της θείας εικόνας στον άνθρωπο γιατί ο ίδιος ο Θεός αποκαλύφτηκε σαν Λόγος (Ιωάν. 1,1).  Αλλά όντας ο λόγος το ύψιστο δώρο, έτσι   είναι  και ο ισχυρότερος κίνδυνος.  Όπως είναι η κυρίαρχη έκφραση του ανθρώπου, το μέσο για την προσωπική του πλήρωση, για τον ίδιο λόγο, είναι και το μέσο για την πτώση του, για την αυτοκαταστροφή του, για την προδοσία και την αμαρτία.  Ο λόγος σώζει και ο λόγος σκοτώνει’ ο λόγος εμπνέει και ο λόγος δηλητηριάζει.  Ο λόγος είναι το μέσο της Αληθείας αλλά είναι και το μέσο για το δαιμονικό ψέμα.  Έχοντας μια βασικά θετική δύναμη ο λόγος, έχει ταυτόχρονα και μια τρομακτικά αρνητική. Ο λόγος δηλαδή δημιουργεί θετικά ή αρνητικά.  Όταν αποσπάται από τη θεία καταγωγή και το θείο σκοπό του γίνεται αργολογία.  «Ενισχύει» την αργία, τη λιποψυχία και τη φιλαρχία και μετατρέπει τη ζωή σε κόλαση.  Γίνεται η κυρίαρχη δύναμη της αμαρτίας.

        Στην τελική αίτηση της προσευχής του Αγίου Εφραίμ με την οποία ζητάμε : «…δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα και μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου…». Εδώ τελικά δεν υπάρχει παρά μόνο ένας κίνδυνος : η υπερηφάνεια.  Η υπερηφάνεια είναι η πηγή του κακού και όλο το κακό είναι η υπερηφάνεια.  Παρ’ όλα αυτά δεν είναι αρκετό για  μένα να βλέπω τα «εμά πταίσματα» γιατί ακόμα και αυτή η φαινομενική αρετή μπορεί να μετατραπεί σε υπερηφάνεια. Τα πατερικά  κείμενα είναι γεμάτα από προειδοποιήσεις για την ύπουλη μορφή της ψευτοευσέβειας η οποία στην πραγματικότητα  με το κάλυμμα της ταπεινοφροσύνης και της αυτομεμψίας μπορεί να οδηγήσει σε μια πραγματικά δαιμονική υπερηφάνεια.  Αλλά όταν βλέπουμε τα δικά μας σφάλματα και δεν κατακρίνουμε τους αδελφούς μας, όταν με άλλα λόγια, η σωφροσύνη, η ταπεινοφροσύνη, η υπομονή και η αγάπη γίνονται ένα σε μας, τότε και μόνο ο αιώνιος εχθρός – η υπερηφάνεια- θ’ αφανιστεί μέσα μας.

        Στη  συνεχή και δύσκολη προσπάθεια της πνευματικής ανάρρωσης, η Εκκλησία δεν ξεχωρίζει την ψυχή από το σώμα. Όλος ο άνθρωπος απομακρύνθηκε από τον Θεό’ όλος ο άνθρωπος πρέπει να ανορθωθεί, ο όλος ο άνθρωπος πρέπει να γυρίσει.  Η καταστροφή της αμαρτίας υπάρχει όταν νικάει η σάρκα  –το ζωώδες, το παράλογο, η σαρκική επιθυμία μέσα μας-  το πνευματικό και το θείο.  Αλλά το σώμα είναι δοξασμένο, το σώμα είναι άγιο, τόσο άγιο που ο ίδιος ο Θεός «σάρξ εγένετο»… Η χριστιανική ασκητική είναι αγώνας όχι κατά του σώματος αλλά υπέρ του σώματος. Γι’ αυτό το λόγο ο όλος άνθρωπος  -ψυχή και σώμα-  μετανοεί.

Alexander Schmemann