Όταν ο άνθρωπος είναι τυφλός όσον αφορά αυτή την ίδια την κατάστασή του, θα είναι οπωσδήποτε τυφλός και όσον αφορά το συνάνθρωπό του. Εκείνος που δεν γνωρίζει τον εαυτό του, δεν ξέρει και τις κρυφές εκείνες δυνάμεις που καθορίζουν τη στάση του απέναντι στους άλλους ανθρώπους. Δεν ξέρει ότι συχνά προβάλλει στους άλλους εκείνο που βλέπει ασυνείδητα στον εαυτό του και ότι κατεβάζει και υποτιμά τους άλλους, για να μειώσει την τρομερή απόσταση που αισθάνεται ότι υπάρχει ανάμεσα σ’ εκείνον και σ’ αυτούς. «Πρόσεχε σεαυτώ μήποτε η χωρίζουσα εκ του αδελφού κακία, ουκ εν τω αδελφώ, αλλ’ εν σοί ευρίσκεται» λέει ο Μάξιμος ο Ομολογητής.

        Ο άνθρωπος που δεν γνωρίζει τον εαυτό του δεν μπορεί να ξέρει ακόμη, ότι όσο λιγότερο εκτιμά τον εαυτό του, τόσο περισσότερο κομπάζει και υπερηφανεύεται Γι’  αυτό, όταν αγγίξει τον άνθρωπο η χάρη του αναστημένου Χριστού και τον φωτίσει, έτσι ώστε να δει τον εαυτό του όπως πραγματικά είναι, ταπεινώνεται, γίνεται επιεικής με τους άλλους και δεν αισθάνεται την ανάγκη να ταπεινώσει εκείνους για να ανυψωθεί αυτός. Όταν ανοίξουν τα μάτια του ανθρώπου, μπορεί να  βλέπει πίσω από τα εξωτερικά φαινόμενα σε σχέση με το συνάνθρωπό του. Μπορεί να δει γιατί ο συνάνθρωπος συμπεριφέρεται όπως συμπεριφέρεται. Μπορεί να δει πίσω απ’ την απληστία την ανασφάλεια, πίσω απ’ τις ερωτικές παρεκτροπές τη μοναξιά, πίσω απ’ την επιθετικότητα το φόβο και την έλλειψη εμπιστοσύνης για τούς ανθρώπους, που τη δημιούργησαν τραγικές και τραυματικές  πρώιμες εμπειρίες. Τέλος ξέρουμε  ότι έχει καθαρίσει η όραση ενός  ανθρώπου από το θάμπωμα των δικών  του παθών «όταν πάντας ανθρώπους καλούς θεωρή, και ου φαίνηταί τις αυτώ ακάθαρτος και βέβηλος» όπως λέει ο Ισαάκ ο Σύρος.

        Ακόμη, όταν ο άνθρωπος ζητήσει απ’ τον αναστημένο Χριστό να θεραπεύσει την τύφλωσή του και να τον φωτίσει, τότε βλέπει τα πάντα πληρωμένα από φως «ουρανό  τε και γήν και τα καταχθόνια». Τότε βλέπει την πραγματική φύση του υλικού κόσμου. Βλέπει τα υλικά αγαθά όχι σαν κάτι που μπορεί να αρπάξει, αλλά σαν κάτι που μπορεί να προσφέρει. Βλέπει έναν όμορφο άνθρωπο όχι σαν ένα αντικείμενο με το οποίο μπορεί να ικανοποιήσει μια δική του επιθυμία, αλλά σαν μια εικόνα που οδηγεί στην αναζήτηση του προτύπου, όπως λέει ο Ιωάννης της Κλίμακος, και δεν τον αποστρέφεται για να μην πέσει σε πειρασμό, αλλά το κοιτάει με πιο πολύ έκσταση       και αναζητάει το ασύγκριτο ωραιότερο πρόσωπο Εκείνου που τον δημιούργισε.

π. Φιλόθεος Φάρος, «ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΑΣΧΑ», Εκδόσεις Ακρίτας.