Η λειτουργική κρίση συνίσταται, πρίν απ όλα, στη λανθασμένη αντίληψη για το ρόλο και τη θέση της λατρείας στην Εκκλησία, στη βαθιά μεταβολή που υπέστη η έννοια της λατρείας μέσα στο πνεύμα της Εκκλησίας.  Πρέπει να τονίσουμε με έμφαση το γεγονός ότι ομιλούμε για κάτι πολύ πιό σπουδαίο από την παρανόηση των κειμένων, των ακολουθιών και της γλώσσας της θείας λατρείας.  Ομιλούμε για την καθολική προσέγγιση της λατρεάς και της "βιωσής" της.  Η λατρεία -η δομή της. ο τύπος και το περιεχόμενο της- παραμένουν ό,τι ήταν και πριν και ουσιαστικά ότι ήταν πάντοτε.  Μ' αυτή την έννοια είναι δίκαιο να ομιλούμε για πιστότητα της Ορθοδοξίας στη λατρεία της.  Αλλ' η κατανόηση και η χρήση είναι δύο διαφορετικά πράγματα.  Παρατητρείται, δηλαδή, μια ασυμφωνία ανάμεα στο βασικό σκοπό τηε λατρείας και στον τρόπο με τον οποίο αυτός κατανοείται, ενώ τα μέλη της Εκκλησίας απλώς δεν έχουν προσέξει αυτή τη διαφορά.  Και η "κλείδα" που υποθετικά θα οδηγούσε σε μια κατανόηση της λατρείας της Εκκλησίας , προς το παρόν, αποκλείει κάθε τέτοια δυνατότητα.  Αδιάφορο αν ηχεί παράδοξα, πάντως εκείνο που συσκοτιζει την έννοια της λατρείας είναι ότι έγινε για τους πιστούς ένα αντικείμενο αγάπης, αληθινά σχεδόν το μοναδικό περιεχόμενο της ζωής της Εκκλησίας.
        Όμως ποιά είναι ακριβώς η νέα "κλείδα" και πώς συμβαίνει να μήν ανταποκρίνεται στη φύση της λατρείας;  Γεγονός είναι ότι η λατρεία έπαυσε να κατανοείται ως μια λειτουργία της Εκκλησίας.  Αντίθετα η ίδια η ίδια η Εκκλησία έφτασε να θεωρείται ως μιά λειτουργία της λατρείας.  Η χριστιανική λατρεία με τη φύση, τη δομή και το περιεχόμενό της αποτελεί αποκάλυψη και πραγματοποίηση αυτής της ίδιας της πραγματικής φύσης της Εκκλησίας.  Και αυτή η φύση είναι η νέα εν Χρστώ ζωή - ένωση εν Χριστώ με το Θεό. το Άγιο Πνεύμα, γνώση της αληθείας, της ενότητας, της αγάπης, της χάρης, της ειρήνης, της σωτηρίας . . . Μ 'αυτή την έννοια η Εκκλησία δεν μπορεί να εξισώνεται ούτε να συγχέεται με τη λατρεία.  Δεν είναι η Εκκλησία που υπάρχει για τη "λατρεία", αλλ' η λατρεία που υπάρχει για την Εκκλησία, για την πρόοδο και την ανάπτυξή της " εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού" (Εφεσ. 4,13).  Ο Χριστός δεν ίδρυσε μιά κοινωνία για την τήρηση της λατρείας, μια "κοινωνία λατρείας",αλλά μάλλον την Εκκλησία ως οδό σωτηρίας, ως τη νέα ζωή του αναδημιουργημένου ανθρώπινου γένους.  Αυτό δεν συμαίνει ότι η λατρεία έχει δευτερεύουσα θέση μέσα στην Εκκλησία.  Αντίθετα δε χωρίζεται από την Εκκλησία  και χωρίς αυτήν δεν υπάρχει Εκκλησία. Όμως αυτό συμβαίνει διότι σκοπός της είναι να εκφράζει, να μορφοποιεί και να πραγμωτώνει την Εκκλησία - να είναι η πηγή αυτής της χάρης που κάνει πάντοτε την Εκκλησία Εκκλησία, λαό του Θεού,σώμα του Χριστού, "γένος εκλεκτόν, βασίλειον ιερατευμα" (Α' Πέτρ. 2,9).

(Alexander Schmemann, INTRODUCTION TO LITURGICAL THEOLOGY-Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΠΡΟΣΕΥΧΟΜΕΝΗ,εκδ. ΑΚΡΙΤΑΣ)