Ασκητισμός και θυσία

THOMAS MERTON

9. Τίποτε που θεωρούμε κακό δεν μπορεί να προσφερθεί θυσία στον Θεό. Το να απαρνιόμαστε, επομένως, την ζωή μας επειδή την έχουμε αηδιάσει ή επειδή έχουμε κουρασθεί από αυτή, δεν είναι θυσία και δεν έχει καμμιά απολύτως σχέση με την χριστιανική αυταπάρνηση. Προσφέρουμε στον Θεό ό,τι καλύτερο έχουμε, για να διακηρύξουμε ότι Αυτός είναι απείρως καλύτερος. Θυσιάζουμε προς χάρη του ό,τι περισσότερο εκτιμούμε και αγαπούμε, για να του αποδείξουμε ότι τον θεωρούμε σαν ασυγκρίτως ανώτερο και προσφιλέστερο από ό,τι αποτελεί για μας το «παν». Ένα από τα κύρια έργα της χριστιανικής άσκησης είναι ακριβώς να καταστήση την ζωή μας και το σώμα μας αρκετά έντιμα, αρκετά πολύτιμα, ώστε να μπορούμε να τα προσφέρουμε θυσία στον Θεό.

Πλανώνται όσοι νομίζουν ότι ο χριστιανικός ασκητισμός έχει ως σκοπό να μας κάνει να καταλάβουμε πόσο άθλια ή πόσο κουραστική είναι η ζωή· να μας βοηθήση να εννοήσουμε πόσο αποκρουστικός ή μάταιος είναι ο κόσμος· να μας πείσει ότι το σώμα μας και ό,τι έχει σχέση με το σώμα μας, στην πραγματικότητα δεν είναι καλό, αλλ᾿ είναι κάτι το κακό και το πονηρό. Ένας ασκητισμός που θα είχε αυτό τον σκοπό, που θα θεώρούσε κάθε χαρά και απόλαυση αθεράπευτα χυδαία ή επικίνδυνη, που θα έβλεπε το σώμα και όλες τις ενέργειες του σώματος με φόβο ή, ακόμη χειρότερα, με βδελυγμία -ένας τέτοιος ασκητισμός δεν θα ήταν απλούστατα χριστιανικός, γιατί θα παρέβλεπε ένα βασικό στοιχείο της χριστιανικής αποκάλυψης: ότι ο Θεός έκτισε τα πάντα καλά και καλά λίαν και ότι ούτε οι μεθοδείες του πονηρού ούτε οι αμαρτίες του ανθρώπου κατόρθωσαν ποτέ να τα καταστήσουν τελείως κακά, να τους αφαιρέσουν εντελώς την αρχική αγαθότητα και την αρχική τους αξία. Παρά την ανταρσία του Διαβόλου και των αγγέλων του, παρά την αφροσύνη και την αθλιότητα του ανθρώπου, ο κόσμος παραμένει κατά βάθος «κόσμος», ένα κόσμημα της θείας σοφίας και της θείας αγάπης, ένας «έπαινος» (μία διακήρυξη, ένα διαλάλημα) της δόξας του αγαθού και φιλάνθρωπου Θεού. Αυτό συνεχώς μας βεβαιώνει η Αγία Γραφή και όλη η παράδοση της Εκκλησίας που στηρίζεται σ᾿ αυτήν.

Ο πραγματικός σκοπός του χριστιανικού ασκητισμού είναι να μας αποκαλύψη την διαφορά που υφίσταται μεταξύ της κακής χρήσης των κτιστών όντων (πραγμάτων ή προσώπων), που είναι αμαρτία, και της καλής χρήσης τους, που είναι αρετή. Ο ασκητισμός αυτός σαφώς και απεριφράστως διδάσκει ότι η αμαρτία, η οποία από ωρισμένη άποψη μπορεί ίσως να φαίνεται καλή, στην πραγματικότητα είναι βδελυρή και καταστρεπτική. Ποτέ όμως δεν παραλείπει να τονίση την ανάγκη μιας ουσιαστικής διάκρισης· της διάκρισης μεταξύ της αμαρτίας, που είναι άρνηση, και της χαράς και της απόλαυσης, που είναι θετικό καλό. Αντιθέτως μάλιστα, με κάθε τρόπον προσπαθεί να κάνει αυτή την διάκριση όσον το δυνατόν γνωστότερη και σαφέστερη. Ο πραγματικός ασκητισμός επιμένει ότι μεταξύ αμαρτίας και απόλαυσης δεν υφίσταται κατ᾿ ανάγκη σχέση και σύνδεσμος, και ότι υπάρχουν αμαρτίες που δεν επιδιώκουν την χαρά και την απόλαυση ή και άλλες που δεν βρίσκουν καμμία.

Η χαρά και η απόλαυση έχουν μεγαλύτερη σχέση με την αρετή παρά με την αμαρτία. Η αρετή, που είναι αρκετά αποφασιστική ώστε να "πληρώσει" το τίμημα της αυταπάρνησης, απολαμβάνει τελικώς πολύ περισσότερο τα πράγματα, που έχει απαρνηθή, από ό,τι τα απολαμβάνει ο αμαρτωλός, που με αγωνία προσπαθεί να παραμείνει προσκολλημένος σ᾿ αυτά σαν να ήταν ο θεός του.

Προορισμός επομένως του ασκητισμού είναι να μας βοηθήση να αποκτήσουμε κυριαρχία στον εαυτό μας, για να μπορέσουμε να τον προσφέρουμε θυσία στον Θεό. Ποτέ το Άγιο Πνεύμα δεν θα μας εμπνεύσει την επιθυμίαν να απαλλαγούμε από το σώμα μας σα να ήταν κάτι το κακό ή να καταστρέψουμε τις δυνάμεις και τις ικανότητες, με τις οποίες το έχει προικίσει ο Θεός, σαν να ήταν αμείλικτοι εχθροί του Δημιουργού και συντηρητού τους, ανίκανοι να διδαχθούν, να υπακούσουν, στην χάρη του. Εκείνος, που το έπλασε με τα ίδια τα χέρια του, δηλαδή με τον Λόγο και το Πνεύμα του, και το έδωσε στην ψυχή μας σαν αιώνιο σύντροφο και βοηθό, δεν είναι ποτέ δυνατόν να ευχαριστηθεί με μια θυσία, στην οποία του προσφέρουμε το σώμα μας δολοφονημένο από το πνεύμα μας, άψυχο πτώμα, σάρκα στερημένη της πνοής της ζωής.

Αλλ᾿ ίσως να παρατήρηση κανείς ότι πολλοί άγιοι βάδισαν προς τον ουρανό του Θεού επί των ερειπίων του σώματός τους. Εάν όντως το έκαναν, και εάν ήταν όντως άγιοι, αυτό ασφαλώς δεν ωφειλόταν στο ότι θεωρούσαν το σώμα τους σαν κάτι το κακό και άξιο καταστροφής, αλλ᾿ ήταν το αποτέλεσμα της αγάπης τους για τον Θεό, η οποία είχε παραμερίσει κάθε άλλη σκέψη στον νου και την καρδιά τους και τους ωδηγούσε συχνά σε καταστάσεις, όπου η απάρνηση της υγείας ή και αυτής ακόμη της ζωής ήταν αναγκαία προς χάρη ενός μεγαλύτερου καλού. Η θυσία τους ήταν δικαιολογημένη και αγία. Δεν ήταν καρπός μίσους ή περιφρόνησης προς το σώμα, αλλά καρπός της αγάπης για τον Θεό και τους αδελφούς. Οι άγιοι αυτοί γνώριζαν άριστα ότι το σώμα τους ήταν αγαθό, ένα ανεκτίμητο δώρο του Θεού του ελέους και των οικτιρμών· αλλά γνώριζαν επίσης ότι η αγάπη είναι πολύ μεγαλύτερο αγαθό, ότι δεν μπορεί να συγκριθεί ούτε με το σώμα ούτε με όλη την ζωή, και ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη αγάπη από εκείνη που μας κάνει να θυσιάζουμε και το σώμα και όλη μας την ζωή προς χάρη των φίλων μας. Αυτή η αγάπη, η αγάπη του Θεού και των αδελφών, τους ενέπνευσε και την θυσία του σώματός τους, όπως προηγουμένως τους είχε εμπνεύσει και την θυσία τόσων άλλων αγαθών. Και αυτή η αγάπη τους ωδήγησε στην αγιότητα, αποτέλεσε και στην περίπτωσή τους -όπως αποτελεί παντού και πάντοτε- την αγιότητα. Γιατί, ας μη πλανιώμαστε, κανείς ποτέ δεν γίνεται άγιος με το να μισεί απλώς τον εαυτό του. Η αγιότητα είναι ακριβώς το αντίθετο της αυτοκτονίας. Είναι ένας καρπός, που μόνο μία ρίζα μπορεί να παραγάγει και να θρέψει: η αγάπη, η αγάπη του Θεού και "ἐν τῷ Θεῷ" όλων όσα "ἐποίησε καί ποιεῖ ὁ Θεός".

ΠΗΓΗ: enoriako.info/Κατηγορία: Συγγραφείς / Thomas Merton