Σήμερα, τελευταία Κυριακή του χρόνου σας καλώ να κάνετε μαζί μου μερικές σκέψεις για το χρόνο και το μυστήριό του. Ανάμεσα στους Χριστιανούς Θεολόγους μας πρόλαβε σ’ αυτό ο Ιερός Αυγουστίνος. Λέγει: «Αν με ρωτήσει κάποιος τί είναι χρόνος ,ξέρω τί είναι. Αν όμως πρέπει να πω, να εκφράσω τί είναι χρόνος, δεν μπορώ». Όμως προσπάθησε να το πει και μαζί μ αυτόν και άλλες θρησκευτικές προσωπικότητες. Ας θυμηθούμε τον ψαλμωδό. Στον 101 ψαλμό ομιλεί με μεγαλειώδεις και βαρύρυθμους λόγους για την αιωνιότητα του Θεού πέραν του χρόνου. Αυτοί απωλούνται συ δε διαμένεις». Και για την βραχύτητα του χρόνου που έχει δοθεί στον άνθρωπο, με την περατότητά του : «και πάντες ως ιμάτιον  παλαιοθήσονται». Το τέταρτον Ευαγγέλιο ομιλεί για την αιωνία ζωή, ως έκφραση του υψίστου αγαθού που είναι πάντοτε παρούσα εν Χριστώ. Είναι το αιώνιο τώρα. Η ανεκτίμητη σημασία της κάθε στιγμής. Το «τώρα» της αποφάσεως.

Το νόημα του χρόνου είναι ανεξάντλητο όπως και της ίδιας της ζωής. Γι’ αυτό  και όσοι μίλησαν για το χρόνο είδαν μια πλευρά του. Όμως καθένας, ακόμη και ο πιο απλός άνθρωπος κατανοεί το νόημα του χρόνου, δηλ. την ίδια την χρονικότητά του έστω κι αν δεν μπορεί αυτό να το εκφράσει. Όμως δεν βρίσκεται έξω από το μυστήριο του χρόνου. Η ζωή του, η ζωή όλων μας κάθε στιγμή δε κάθε μας εμπειρία διαπλέκετα ι με το μυστήριο του χρόνου. Ο χρόνος είναι η ζωή μας. Ο χρόνος είναι η ελπίδα μας. Ο χρόνος είναι η αμφιβολία  και η απόγνωσή μας. Και ο χρόνος είναι ο καθρέφτης, που μέσα του βλέπουμε την αιωνιότητα.

Ας δούμε τις τρείς κυριότερες όψεις του μυστηρίου του χρόνου:

        Τη δύναμή του να ελκύει τα πάντα μέσα στη σφαίρα του.

       Τη δύναμή του να αφομοιώνει μέσα του την αιωνιότητα.

       Τη δύναμή του να ωθεί προς ένα έσχατο τέλος: την καινή κτίση.

Πάντοτε οι άνθρωποι εγνώριζαν ότι κάτι το συγκλονιστικό είναι η ροή του χρόνου. Ότι είναι αίνιγμα, που δεν μπορούμε να βρούμε τη λύση του και που ούτε θα μπορούσαμε ν ’αντέξουμε τη λύση του. Ερχόμαστε από ένα παρελθόν, που δεν υπάρχει πιά. Πορευόμαστε προς ένα μέλλον, που δεν υπάρχει ακόμα. Δικό μας το παρόν. Από το παρελθόν κρατάμε τις αναμνήσεις. Για το μέλλον έχουμε τις προσδοκίες. Αλλά το παρόν, τί είναι; Είναι σημείο χωρίς έκταση. Το σημείο όπου το μέλλον  γίνεται παρελθόν. Τη στιγμή που νομίζομε ότι «συλλαμβάνομε», πιάνομε το παρόν, αυτό εξαφανίζεται και γίνεται παρελθόν. Το παρόν δηλ. δεν μπορούμε να το κρατήσουμε σταθερό, συνεχώς περνά, φεύγει. Και έτσι φαίνεται να μη έχουμε πραγματικά ούτε το παρελθόν ούτε το μέλλον, αλλά ούτε το παρόν. Αυτή είναι η πρώτη όψη του μυστηρίου του χρόνου, που μέσα στη σφαίρα του ελκύει τα πάντα. Γι’ αυτό μοιάζει  η ζωή μας σαν όνειρο, κάτι που υπαινίσσεται  ο ψαλμωδός όταν λέει: «το πρωϊ ανθήσαι και παρέλθοι, το εσπέρας αποπέσοι, σκληρυνθείη και ξαρανθείη» (Ψαλμ. 89,6)

Ο χρόνος δεν θα μπορούσε να μας δώσει καμμιά στιγμή ζωής αν δεν είχε τη δύναμη να αφομοιώνει την αιωνιότητα.  Αυτή είναι η δεύτερη όψη του μυστηρίου του χρόνου. Είπαμε δεν υπάρχει κανένα παρόν στο ρεύμα του χρόνου. Κι όμως το παρόν είναι κάτι πραγματικό, όπως μας πείθει η πείρα. Και είναι πραγματικό γιατί η αιωνιότητα ανατέλλει μέσα στο χρόνο και του δίνει το αληθινό παρόν. Δεν μπορούμε να πούμε «τώρα» αν η αιωνιότητα δεν ξεχωρίσει αυτή την στιγμή από τον συνεχώς εξαφανιζόμενο, ρέοντα χρόνο. Η αιωνιότητα είναι πάντοτε παρούσα και αυτό είναι η αιτία που έχουμε παρόν.  Όταν ο ψαλμωδός αναφέρεται στο Θεό προ του Οποίου χίλια έτη είναι ως μία ημέρα, προσβλέπει προς την αιωνιότητα που του δίνει το σημείο στηρίξεως, του δίνει ένα τώρα με απροσμέτρητη σημασία. Σε κάθε στιγμή που λέμε τώρα, κάτι χρονικό συμπλέκεται με κάτι αιώνιο. Σε κάθε πραγματικό τώρα είναι παρούσα η αιωνιότητα. Ας σκεφθούμε πώς περνά η ζωή μας. Χάνομε το παρόν μας τρέχ0ντας ακατάσχετα προς τα εμπρός και με τον ασταμάτητο ακτιβισμό μας συγκρουόμεθα με το μέλλον.  Πιστεύουμε ότι το μέλλον θα είναι καλύτερο από το παρόν. Αλλά υπάρχει πάντα ένα άλλο μέλλον, μετά το άμεσο μέλλον και μετά κάποιο άλλο απώτερο μέλλον και κάθε μέλλον είναι χωρίς παρόν δηλαδή χωρίς αιωνιότητα.  Κατά το τέταρτο ευαγγέλιο είναι η αιώνια ζωή ένα παρόν δώρο. ‘Οποιος  δέχεται το λόγο του Χριστού και ενσωματώνεται με τον Χριστό έχει ήδη την αιωνιότητα. Δεν είναι πιά άθυρμα, παιγνίδι στο ρεύμα του χρόνου. Σ’ αυτόν γίνεται το τώρα ένα αιώνιο τώρα. Έχομε χάσει το πραγματικό τώρα επειδή χάσαμε το αιώνιο τώρα. Πάψαμε να βλέπουμε δηλαδή τη ζωή μας σε συνάρτηση με την αιωνιότητα, υπό το πρίσμα της αιωνιότητος. Απορροφηθήκαμε ολοκληρωτικά από το παροδικό. Γι’ αυτό χάσαμε την αιώνια ζωή, που μόνη δημιουργεί γνήσιο παρόν.

Υπάρχει όμως και ένα άλλο στοιχείο στο χρόνο, ένα τρίτο μυστήριο, που μας κάνει να βλέπομε προς το μέλλον. Γιατί ο χρόνος δεν τρέχει ούτε σε κύκλο, ούτε επαναλαμβάνεται. Τρέχει προς τα εμπρός, είναι μονοδιάστατος. Δημιουργεί πάντα το νέο. Υπάρχει κάτι σ’ αυτόν, που τρέχει προς ένα τέλος. Κάτι ασύλληπτο, που δεν το φθάνει ο χρόνος και που συνεχώς διαφεύγει. Ο χρόνος τρέχει προς το αιώνιο μέλλον. Αυτό είναι το μεγαλύτερο απ’ όλα τα μυστήρια του χρόνου. Είναι το μυστήριο για το οποίο μας ομιλεί ο Απόστολος Παύλος όταν γράφει: «η γαρ αποκαραδοκία της κτίσεως την αποκάλυψιν των υιών του Θεού απεκδέχεται» (Ρωμ. Η,19).

Το αιώνιο είναι η λύση του αινίγματος του χρόνου. Ο χρόνος δεν είναι χωρίς νόημα .Έχει ένα κεκρυμμένο νόημα: Την λύτρωση. Έχει ένα κεκρυμμένο σκοπό: Την βασιλεία του Θεού. Φέρνει συνεχώς πλησιέστερα μια κεκρυμμένη πραγματικότητα: Την καινή κτίση. Αυτή είναι η απροσμέτρητη σημασία κάθε στιγμής του χρόνου: Ότι μέσα στην κάθε στιγμή αποφασίζομε και μέσα στην κάθε στιγμή αποφασίζεται το αιώνιο μέλλον. Αυτό είναι το παράδοξο: Από τη δική μας απόφαση τώρα, εξαρτάται η απόφαση του Θεού για το μέλλον μας στην αιωνιότητα.

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΚΟΡΩΝΕΙΑΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ ΚΑΘΡΕΠΤΙΔΗΣ, «Με Όραμα και τόλμη», Εκδ. ΑΡΜΟΣ