Από την αρχαιότητα, οι φιλόσοφοι και οι ασκητές γνώριζαν ότι η λογική και ο λόγος αποτελούν τα κλειδιά για την κατανόηση του κόσμου της δανόησης τόσο σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίππεδο.  Σε μά πορεία 2000 ετών, ο Άγιοι (αυτοί πού επεδίωξαν και επέτυχαν το τρίπτυχο της κάθαρσης, του φωτισμού, και της θέωσης) της αρχαίας παραδοσιακής χριστιανοσύνης έχουν εξερευνήσει  και καταγράψει τούς μηχανισμούς και τη δυναμική της πνευματικής μεταμόρφωσης, γνωστής ευρέως ως μετάνοια, η οποία αρχίζει με την αλλαγή της σκέψης και της ζωής μέσω της θεραπευτικής χρήσης της λογικής και του λόγου και περαιώνεται με την θεραπεία της ασθένειας της ψυχής πού, από την απαρχή της εκκλησίας ονομάζεται αμαρτία, κυριολεκτικά αποτυγχάνοντας να βρεί το στόχο της, την ασθένεια δηλαδή της αποξένωσης της ψυχής από τον στόχο της χαροποιού ενατένισης του Θεού και των πνευματικών πραγμάτων.   Οι άγιοι έχουν επίσης ανακαλύψει ότι οι περήφανοι λογισμοί που αφήνονται ανεξέλεγκτοι οδηγούν το άτομο σε αμαρτωλές πράξεις, πάθη, έξεις και τελικά στην αποξένωση από το Θεό και τον πλησίον.  Αντίθετα, οι καλοί λογισμοί, όταν καλλιεργηθούν, οδηγούν τον άνθρωπο, με την χάρη του Θεού, σε θεάρεστες πράξεις, συνήθειες και εν τέλει στην κάθαρση από τα πάθη, στον φωτισμό από το Άγιο Πνεύμα και στη εν Χριστώ θέωση.  Κάτω από την επιφάνεια αυτού του φαινομενικά απλοϊκού σχήματος, βρίσκεται ένας ωκεανός πατερικών κειμένων, τα οποία παρέχουν  έναν πλούτο συμβουλών και οδηγιών, για να καταστήσουν πραγματικότητα αυτή την καλή αλλοίωση.

        Εν συντομία, η κάθαρση αναφέρεται στον αγώνα που διεξάγει ο πιστός για να καθαρίσει την καρδιά του από τα πάθη, τούς  λογισμούς και τις απατηλές επιθυμίες. Ο φωτισμός αναφέρεται στην έλλαμψη της καρδιάς από το Άγιο Πνεύμα, το οποίο ενεργοποιεί το χάρισμα της αδιαλείπτου καρδιακής προσευχής.  Η θέωση αναφέρεται στην δράση του Χριστού, η οποία παρομοίως μεταμορφώνει εκείνον πού Τον βλέπει.  Αυτά τα στάδια μεταστοιχειώνονται και μεταποιούνται σε μία εκκλησιαστική ζωή ασκητικής προσπάθειας, η οποία καθοδηγείται από τις χριστιανικές αρετές και τρέφεται από τα Άγια Μυστήρια.

              ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ, Αλεξίου Ιερομονάχου Καρακαλλινού,Εκδ. ΑΡΜΟΣ.